BULUŞ YOLUYLA FEN ÖĞRETİMİ

Buluş yoluyla öğrenmede öğretmen, örnekleri sunar. Öğrenci konunun yapısını, fikirler arasındaki temel ilişkileri, ilkeleri, özellikleri keşfedinceye kadar örneklerle çalışır. Öğrenme esnek ve buluş yoluyla olmalıdır. Eğer öğrenci bir kavramı, ilkeyi bulmaya, problem çözmeye uğraşıyorsa, öğrenciye zaman verilerek ve gerektiğinde ipuçları sağlanarak öğrencinin problemi kendi kendine çözmesi sağlanmalıdır. Buluş yoluyla öğretimde öğretmen tanımlamaları, genellemeleri öğrencilerin bulması için rehberlik eder. Öğretmen sorular sorarak öğrencilerin kendilerine sağlanan verileri analiz etmelerini, ellerindeki somut bilginin gerisindeki ilkeleri, kavramları, çözümleri bulmalarını sağlar.


Buluş Yoluyla Öğretim Etkinliğinin Uygulandığı Bir Eğitim Durumu Örneği

Ünite: Canlılar ve Hayat
Konu: Canlı ve Cansız Varlıklar
Hedef: Canlılığı Kavrayabilme
Sınıf: 4.sınıf
Davranışlar:
1. Çevredeki canlı ve cansız varlıklara örnekler verme
2. Canlı ve cansız varlıklar arasındaki farkları sıralama Süre: 1 ders saati Araç ve Gereçler: Çevredeki bitki ve hayvan örnekleri ve fotoğrafları, kitap, dergi ve ansiklopediler, film
İşleyiş:
1. Öğrencilere çevrelerini inceleyerek neler gördükleri sorulur. Bazı varlıkların sürekli değiştiğine, bazılarının aynen kaldığına öğrencilerin dikkati çekilir. Bu değişikliklerin neler olduğu sorulur.

2. Öğrencilerden çevrelerinde gördükleri varlıkları söylemeleri istenir. Bunlar tahtaya yazdırılır.

3. Öğretmen, kalem ile ağaç, soba ile kedi, çiçek ile köpek arasında ne gibi bir ilişki olduğunu sorarak örnekleri analiz etmelerine rehberlik edebilir.

5. Öğretmen tarafından öğrencilerin söylemediği ve amaca ulaşmada kritik

6. Öğretmen tarafından öğrencilerin söylemediği ve amaca ulaşmada kritik olan örneklerin verilmesi ve bunların tahtaya yazılması sağlanır.

7. Öğrencilerden bu farklı örnekleri benzerlik ve farklılıklarına göre (canlılar bir grupta, cansızlar diğer grupta olmak üzere) gruplamaları istenir.

8. Her aşamada doğru davranışlar pekiştirilerek eksik ve yanlış davranışlara dönüt ve düzeltme uygulanır.

9. Bu grupların ortak özelliğinin canlı varlıklar, cansız varlıklar olarak adlandırıldığı öğrencilere buldurulur.

10. Canlı ve cansız varlıklara öğrenciler başka örnekler verir.

11. Öğrencilerin örnekleri inceleyerek varlıkların ortak ve kritik özellikleri olarak ve cansızlardan farklı olarak; hücrelerden oluşma, beslenme, solunum, boşaltım, üreme, irkilme, büyüme gibi ortak özellikleri bulmaları ve bu özelliklerin hep birlikte tekrarlamaları sağlanır.

12. Cansızlarda bulunan özellikler öğrenciler tarafından açıklanır.

13. Öğretmen ya da öğrencilerden biri, öğrencilerin yaptıkları canlı ve cansız tanımı ile canlı ve cansız varlıkların özelliklerini, kendilerinin verdikleri örnekleri tahtaya yazar ya da tepe gözde yansıtarak tüm öğrencilerin ulaştıkları sonucu paylaşmalarını sağlar.