Malzemeler:
Yay , üçayak , 1 kg lık bir ağırlık , karton şerit , ip
Deneyin Yapılışı
Bir cismin ağırlığını veya cisme etkiyen kuvveti ölçmeye yarayan alete “dinamometre” denir. Sarma yayın bir ucuna kancalı bağlama parçasını geçirin. Yayın alt ucuna ise hidrostatik terazinin özel kefesini asınız. Karton şeridi, sarma yaya paralel olacak şekilde yerleştirin. Kefe boşken gösterge olarak kullandığımız telin hizasını karton şerit üzerinde işaretleyip sıfır yazınız. Kefeye 1 kg`lık kütleyi koyunuz. Sarma yay dengeye geldiğinde göstergenin karton şerit üzerinde gösterdiği hizayı işaretleyip 10 yazınız. Cetvel yardımıyla O ile 10 arasını 10 eşit parçaya bölünüz. Yaptığınız basit bir dinamometredir.
Bununla ağırlığı 10 N`u geçmeyen cisimlerin ağırlıklarını ölçebilirsiniz.
Dinamometreler “Esnek cisimlere eşit kuvvetler uygulandığında, uzama miktarları da eşit olur” kuralından yararlanılarak yapılmıştır.
Dinamometreler, hangi konumda ölçüm yapılacaksa o konuma göre ayarlanmalıdır.
***Önemli not: Dinamometreler değişik ağırlıklara göre ayarlanmıştır(100g-f, 200g-f, 400g-f, 1kg-f...vb.). Örneğin 300g-f ağırlığındaki bir cismi, 100g-f ‘lik bir dinamometrede tartmaya çalışırsak, dinamometrenin esneklik özelliği kaybolacağından dolayı bozulacaktır.
1 kg` lık kütleye etki eden yer çekimi kuvveti 9,8 N` dur. Bu değer yaklaşık 10 N alınır.
Kuvvet, kuvvetle dengelenir:Her etkiye karşılık eşit büyüklükte zıt yönlü bir tepki kuvveti vardır.
Bir cisme etkiyen kuvvet, başka bir kuvvetle dengelenir. Yani her etki kuvvetine karşı bir tepki kuvveti oluşur. Etki ve tepki kuvveti birbirini dengeler.
Bileşke kuvvet birden fazla kuvvetin ortak etkisini tek başına yaratır:
