MADDEYİ TANIYALIM ÜNİTESİ ÖZETİ
Uzayda yer kaplayan hacmi ve kütlesi olan beş duyu organımızla gözleyebildiğimiz varlıklara MADDE denilir.
Maddeyi niteleyen özellikler şunlardır :
a) Saydamlık ve Opaklık b) Parlaklık ve Matlık
c) Sertlik ve Yumuşaklık d) Enek ve Berk
e) Sağlamlık ve Kırılganlık f) Suyu çekenler ve Suyu çekmeyenler
g) Suda batma ve Suda yüzme h) Mıknatısla çekilme özelliği
ı) Renk ve Koku i) Pürüzlü ve Pürüzsüz
CİSİM: Maddenin şekil verilmiş halidir.(çanta-şemsiye-toplu iğne-tuğla-tebeşir,altın yüzük)
Günlük hayatımızda kullandığımız eşya ya da aletler maddelerin işlenmiş halidir.
EŞYA: Bir işimize yaradığı için evde,okulda veya yanımızda bulundurduğumuz ve uzun süre kullandığımız nesneleredir.( şemsiye-çanta-toplu iğne-çekiç-defter-sünger-makas vb…)
ALET: Cisimlere şekil vermek veya onlar üzerinde bir iş yapmak için kullandığımız nesnedir. (makas-toplu iğne-tebeşir-çekiç-kurşun kalem-tornavida-ip vb…)
MALZEME: Bir çoğunu bir araya getirerek bir tüketim maddesine dönüştürdüğümüz kısa sürede tükettiğimiz maddelerdir. (yumurta-tuğla-sirke-toz şeker-taş parçası vb…)
Yukarıdakilerin hepsi maddedir.
Madde doğada katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç halde bulunur.
Katı Maddelerin Özellikleri:
1-Belli bir şekli vardır.
2-Belli bir hacmi ve kütlesi vardır.
3-Sıkıştırılamazlar.
4-Küçük taneli katılar hariç akışkan değillerdir.
5-Maddenin en düzenli halidir.
Sıvı Maddelerin Özellikleri:
1-Akışkandırlar.
2-Sıkıştırılamazlar.
3-Konuldukları kabın şeklini alırlar.
4-Belli bir hacmi vardır.
5-Belli bir şekilleri yoktur.
Gaz Maddelerin Özellikleri:
1-Akışkandırlar.
2-Sıkıştırılabilirler.
3-Belli bir hacmi yoktur.
4-Konuldukları kabın şeklini alırlar.
5-Yayılırlar.
6-Görünmezler
7-Maddenin en düzensiz halidir.
Maddenin Ölçülebilen Özellikleri: Maddenin ölçülebilen özellikleri hacim ve kütledir.
Maddelerin kütlelerini eşit kollu terazi ve elektronik tartı kullanarak ölçeriz. Kütle, maddeyi niteleyen ölçülebilir bir özelliktir. Maddelerin kütleleri kilogram (kg) veya gram (g) birimleri kullanılarak ifade edilir. 1 kg= 1000 g`dır.
Sıvıların hacimleri dereceli silindir ile ölçülür. Sıvıların hacimleri litre (L) birimi ile ifade edilir. 1 litre (L) = 1000 mililitre (mL)`dir.
Katıların hacmini en doğru Taşırma yöntemi ile ölçeriz . Katıların hacmini ölçmek için;
1-Dereceli silindirin içine su konur ve seviyeye bakılır.
2-Suyun içine hacmi ölçülecek katı madde atılır ve su seviyesi tekrar ölçülür.
3-Son olarak yeni ölçümden eski ölçüm çıkarılır. Bulunan sonuç katı maddenin hacmidir.
DOĞAL MADDE: olarak adlandırılan bu maddeler çeşitli ürünleri elde ederken HAM MADDE olarak kullanılır.
İŞLENMİŞ MADDE: Doğal maddelerin insanlar tarafından işlenmesiyle elde edilir.
Petrolün işlenmesiyle :gaz yağı, benzin, petrol gazı, zift,kauçuk, mazot, asfalt, plastik, naylon, kozmetik ürünler, mum gibi maddeler elde edilir.İspirto ise şekerin işlenmesiyle elde edilir.
YAPAY MADDE: Tüketimin artması nedeniyle doğal maddelerin yetmediği durumlarda doğal madde yerine kullanılan ama insan eliyle yapılmış maddelere yapay madde denir.( kauçuk, naylon, plastik, teflon, sunta vb)
Maddelerin Sıcaklığı Nasıl Ölçülür?
Havanın, vücudumuzun ya da ortamın sıcaklığını ölçmek için termometre denilen araç kullanılır. Sıcaklık derece selsiyus cinsinden ifade edilir ve “ºC”(Santigrat derece) şeklinde gösterilir.
Sıcak ve Soğuk Maddelerin Birbirine Temasları Sonucu Sıcaklıkları Değişir Mi?
Sıcak ve soğuk maddeler birbirlerine temas ettiklerinde aralarında ısı alış verişi gerçekleşir.
Bu alış veriş şu şekilde olur. Soğuk olan madde ısı alır. Sıcak olan madde ısı verir.
Sıvı maddelerin ısı vererek katı hale geçmesine DONMA denir.
ERİME; katı haldeki bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesidir.
Isı bazı maddelerin yapısında,renginde,kokusunda değişiklik meydana getirir buna BOZUNMA denir. (toz şeker ısıtılırsa, siyahlaşır ve şeker olma özelliğini yitirir. Yakılan kömür kül haline gelir, kül tekrar yakılmaz.)
-Saf (arı) madde : İçinde kendinden başka madde bulunmayan maddelere saf(arı)madde denir.
Örn:Su,kömür,ham petrol,şeker,tuz,un
-Karışım birden fazla saf maddenin bir araya gelmesiyle oluşan maddelerdir.
Örn :Süt, kola, ayran, gazoz, ekmek, kek, toprak, hava, cam, çimento,porselen, sıva harcı , klorlu içme suyu
BAŞLAMAK BAŞARMANIN YARISIDIR!!! N.ÖRS |
