Canlılar ve Enerji İlişkileri -
Soru Cevap
• Besin zincirini tanımlayınız? Bir yaşama birliğinde yer alan canlıların birbirlerini tüketmelerine göre
sıralanmasıyla elde edilen halkaya besin zinciri denir.
• Üreticileri tanımlayınız? Güneş enerjisini kullanarak kendi besinlerini kendisi üreten canlı gurubudur.
• Üreticiler hangi canlılardır? Yeşil Bitkiler – Siyano bakterileri – Öglena- Alg çeşitleri
• Üreticiler besin zincirinin
kaçıncı halkasını oluştururlar? Üreticiler besin zincirinin ilk halkasını oluşturur.
• Üreticiler fotosentezle hangi
enerji dönüşümünü gerçekleştirirler? Güneş Enerjisini canlıların kullanacağı Kimyasal Enerjiye çevirir
• Tüketicileri tanımlayınız? İhtiyaç duyduğu besinleri dışarıdan hazır olarak alan canlı grubudur
• Ayrıştırıcıları tanımlayınız? İhtiyaç duydukları besinleri canlı kalıntıları ve ölü organizmaları parçalayarak
karşılayan canlı grubudur . ( Mantarlar- Bazı bakteriler)
• Ayrıştırıcılar besin zincirinin
hangi halkasında bulunur? Ayrıştırıcılar besin zincirinin her basamağında bulunabilir.
• Fotosentezin gerçekleşmesi için
neler gereklidir? 1-Klorofil 2-Karbondioksit 3-Su 4-Işık
• Fotosentez sonucunda oluşan
ürünler nelerdir? Glikoz(Şeker- Besin) ve Oksijen
• Fotosentez denklemini yazınız
Güneş Işığı Karbondioksit + Su -------------->Glikoz + Oksijen
Klorofil
• Fotosentezin amacı nedir? Güneş Enerjisini kimyasal bağ enerjisine çevirmektir
• Fotosentez bitkinin hangi
kısımlarında görülür? Yeşil yapraklarda, bitkinin genç yeşil gövdesinde, çanak yapraklarda görülür.
• Fotosentez ne zaman gerçekleşir? Gündüzleri ( Güneşin var olduğu her an)
• Fotosentez sadece güneş ışığında
mı olur? Işık, fotosentez olayı için önemli olduğundan üreticiler sadece Güneş ışığının
kullanmazlar, ışık şiddetinin yeterli olduğu yapay ışıkla da fotosentezin
gerçekleşmesini sağlarlar.
• Fotosentezin önemini
açıklayınız? 1- Doğadaki oksijen ve karbondioksit dengesi sağlanır. 2- Fotosentez olayında üretilen sebze-meyveler diğer canlıların yaşamını
sürdürmesi için gereklidir. 3- Pamuk, mobilya, kağıt üretiminde kullanılan ağaç, sıvı yağlar, mumlar, ilaç
hammaddeleri ve baharatlar fotosentez sonucu elde edilen ürünlerdir. 4- Doğal gaz, petrol ve kömür gibi fosil yakıtların kaynağı da geçmişte
fotosentez yapan bitkilerdir • Fotosentez hızını etkileyen genetik faktörler nelerdir? Yaprak sayısı çok, yaprak genişliği çok, yaprak rengi koyu yeşil ve stoma sayısı
çok olduğu zaman fotosentez hızı artmaktadır.
• Fotosentez hızını etkileyen
çevresel faktörler nelerdir? CO2 ( Karbondioksit) ve Işık şiddeti (CO2 ve ışık şiddeti
arttıkça fotosentez hızı da bir süre artar sonra sabit kalır. ) Klorofiller yeşil ışığın çoğunu yansıttıklarından fotosentez hızı en az yeşil
ışıkta olur. Mor ve kırmızı ışıkta ise fotosentez hızı yüksektir Bitkilerdeki enzimlerin en iyi çalıştığı sıcaklık 25-30 0C civarıdır. Daha
yüksek sıcaklıklarda enzimler bozulacağı için fotosentez yavaşlar hatta durur Su ve madensel tuzlar;Su ve mineral madde miktarı artıkça fotosentez hızı da
artar. Fotosentez hızı belirli değere ulaşınca su ve mineral madde miktarı
artmaya devam etse bile fotosentez hızı sabit kalır NOT: Fotosentez sonucu oluşan glikoz bitkilerde nişasta olarak depolanır.
İyot nişastanın ayracıdır. Bitkinin yaprağına iyot damlatılıp mavi-mor renge
dönüşümünü gözlemleyerek yaprakta nişastanın oluştuğunu, fotosentezin
yapıldığını anlayabiliriz.
• Bir bitkinin fotosentez yapıp
yapmadığı nasıl anlaşılır? Kütlesi tartılır ( Fotosentez sonucu kütle artışı olur) İyot damlatılır. • ATP nedir? Hücre içinde üretilen enerjinin depolandığı moleküllerdir.
• ATP’nin yapısı nasıldır? Bir ATP molekülünde adenin organik bazı ve üç fosfat grubu vardır. Bu fosfat
grupların arasındaki bağların kopmasıyla enerji açığa çıkar. • ATP üretimi neden yapılır? Hücrenin enerji ihtiyacını karşılamak için yapılır. ATP’lerin parçalanmasıyla
çıkan enerji , canlıların beslenmesini, konuşmasını, koşmasını kısaca yaşamının
devam etmesini sağlayan enerjidir.
• Solunumun amacı nedir? Hücre için gerekli olan enerjiyi sağlamaktır.
• Solunumun tanımı nedir? Canlıların aldıkları besin maddelerini oksijen kullanarak veya oksijen
kullanmadan enerji elde etmesine solunum denir
• Solunumun denklemini yazınız? • Oksijensiz solunumun tanımını yapınız? Oksijen kullanılmadan besinlerdeki kimyasal bağ enerjisinin ATP enerjisine
dönüştürülmesi olayına oksijensiz solunum denir. (Oksijensiz solunumun diğer
isimleri = mayalanma = fermantasyon) • Oksijensiz solunumu hangi canlılar yapar? Bir çok bakteri, maya mantarları, memeli hayvanların çizgili kas hücreleri (
O2siz durumda) oksijensiz solunum yapar.
• Günlük hayatımızda oksijensiz solunumun görüldüğü olaylara örnekler nelerdir? Üzüm suyunun şarap ve sirke olması, arpa özütünün bira olması,hamurun kabararak
ekşimesi, soya sosu , sütün yoğurt ve peynir olması fermantasyonun (oksijensiz
solunumun) sonucudur. Ağır ve uzun egzersizler yaptığımızda çizgili kaslarımız oksijeni yeterli
alamaz. Bu anlarda kas hücreleri oksijensiz solum yapar. Bunun sonucunda
kaslarda yorgunluk hissi veren laktik asit birikir. Kas hücreleri normal
temposuna geçtiğinde bu hücreler yeniden oksijenli solunum yapmaya devam eder.
Solunum |
Fotosentez |
1. Tüm canlılarda görülür (insan, bitki , hayvan) 2. Her an gerçekleşir. (Gece gündüz) 3. Besin ve oksijene ihtiyaç vardır. 4. Karbondioksit, su ve enerji üretilir 5. Mitokondri de gerçekleşir. 6. Ağırlık azalmasına neden olur 7- Solunum tüm vücutta görülür 8- Kimyasal enerji ATPye çevrilir |
1. Klorofil taşıyan canlılarda görülür (bitki- öğlena-alg-siyanobakteri)) 2. Işıklı ortamda gerçekleşir (Sadece gündüz) 3. Su, karbondioksit ve ışığa ihtiyaç vardır 4. Besin ve oksijen üretilir. 5. Kloroplastta gerçekleşir. 6. Ağırlık artmasına sebep olur. 7- Sadece yeşil yapraklarda. 8- Güneş enerjisi kimyasal enerjiye çevrilir. |
Hazırlayan;Gökçe Fortacı
|