Ayna: Arka yüzeyi parlatılmış camdır. Aynaların arkası gümüş veya alüminyum içeren bileşikler ile sırlanır (Kaplanır). Parlak ve düzgün yüzeylerde ayna görevi görmektedir.
Üç çeşit ayna vardır.
1. Düz ayna (Düzlem ayna)
Yansıtıcı yüzeyi düzdür. Aynaya gönderilen paralel ışığı yine paralel olarak yansıtır. Durgun su, düzgün alüminyum folyo ayna görevi görmektedir.
Görüntü özellikleri
1. Görüntü aynanın içinde oluşur. Görüntü sanal (zahiri) dir.
2. Düzdür. Bakan kişinin görüntüsü ters değildir. (Ayaklar yukarıda baş aşağıda değildir. )
3. Simetriktir. Sağ elimizi kaldırdığımızda, görüntüde sol el kalkar.
4. Cisimle görüntünün boyu eşittir.
5. Görüntünün aynaya uzaklığı ile cismin aynaya uzaklığı eşittir.
6. Cisim aynaya hangi sürat ile yaklaşıyorsa, görüntü de aynaya aynı süratle yaklaşır.
7. Birbirine paralel iki ayna arasında sonsuz görüntü oluşur.
Aynalarda oluşan görüntü simetrik olduğu için ambulans ve itfaiye araçlarının önüne yazılar simetrik olarak yazılır.
Düz Aynanın Kullanım Alanları
o Evde, mağazalarda, kuaförde, araç içi dikiz aynasında düzlem ayna kullanılır.
o Binaların dış cephelerinde aynalar yerleştirilerek içeri ışığın girmesi engellenir. Böylece binanın ısınması engellenir.
o Tepegözde, periskop gibi araçlarda düzlem ayna kullanılır.
2. Çukur ayna (İç bükey ayna)
Yansıtıcı yüzeyi kürenin iç yüzü gibi olan aynalardır. M merkezli küreden bir yay parçası çıkarılarak, dış kısmı boyandığında çukur ayna elde ederiz.
Merkez Noktası: M harfi ile gösterilir. Aynanın merkezinde bulunur.
Odak Noktası: F harfi ile gösterilir. Merkez noktası ile aynanın arasındaki mesafenin yarısıdır (Ortasıdır).
Asal Eksen: Aynanın tam ortasından geçer. Üzerinde merkez ve odak noktası bulunur.
Aynaya gönderilen paralel ışığı yansıdıktan sonra Odak noktasında toplanır.
Odak noktası aynanın önündedir.
Çukur Aynada Görüntü Özellikleri
Cismin aynaya olan mesafesine göre görüntü özellikleri değişir. (Görüntü ters-küçük, düz-büyük olabilir.)
Çukur Aynanın Kullanım Alanları
El feneri, araba farları, dişçi aynası, tavan aydınlatmaları, elektrik sobası, makyaj aynası, deniz feneri, ışık mikroskobu, güneş ocağı, teleskopta kullanılır.
3. Tümsek ayna (Dış bükey ayna)
Yansıtıcı yüzeyi kürenin dış yüzeyidir. Aynaya gönderilen paralel bir noktadan çıkıyormuş gibi dağılarak yansır. Bu nokta odak noktasıdır.
Tümsek Aynanın Görüntü Özellikleri
Tümsek aynada görüntü düz, cisimden küçük ve simetriktir.
Tümsek Aynanın Kullanım alanları
1. Araçlarda dikiz aynası olarak kullanılır. Tümsek ayna sayesinde aracın arkasında geniş bir alan görülebilir.
2. Mağazalarda güvenlik aynası olarak kullanılır.
3. Yollarda önü kapalı keskin virajlarda karşıdan gelen aracı görmek için kullanılır.
4. Araç altı arama aynası olarak kullanılır. Araçların altında yabancı madde olup olmadığını kontrol etmeyi sağlar.
Not: Çukur ve tümsek aynalara küresel aynalar denir.
|
