Depremden korunma yolları

Depremden kaçış yok! Ancak gerekli önlemler alındığında hayatta kalma şansınız bir hayli yüksek. İşte uzmanların bu konudaki uyarıları

15 binin üzerinde insanın hayatını kaybettiği ve 30 bin kişinin de yaralandığı Marmara depremi ile birlikte yetkililer,
yurdumuzun deprem kuşağında olması nedeniyle, 30 yıllık bir zaman diliminde depremlerin olabileceği ihtimali doğrultusunda
arayış içerisine girdiler. Afet İşleri Genel Müdürlüğü`de bu doğrultuda vatandaşlarımızı bilgilendirmek amacıyla,
`internet` kanalıyla deprem anında neler yapılması gerektiği konuları hakkında tek tek bilgiler veren sayfalar açtılar.
1995 Baskılı `Deprem Önerileri 119` isimli Obunsha Publishing Company`nin yayınladığı, `Deprem Olurken Nasıl Davranmalı`
ismi altında, İnşaat Mühendisleri Odası Adana Şubesi tarafından 1998 yılında yayınlanan kitaba göre deprem anında neler
yapmalıyız? Bu bilgilere göre deprem anında yapılacak olan işler;
Eğer apartman içerisinde bulunuyorsak
* Çok katlı apartmanlarda üst katlar alt katlara göre daha çok sallanıyor. Deprem anında bu binalarda bulunan insanlar,
* Yangın merdivenlerinin kapıları açık bulundurmalı
* Ortak tehlike çıkışının (koridor) kapısını açık tutmalı
* Binayı boşaltırken asansörü kesinlikle kullanmamalı
* Asansörde iseniz bütün düğmelere basın ve durduğu ilk katta asansörden inin




Tek katlı ev içerisinde depreme yakalandıysak
* Piyano, dolap, buzdolabı, raf gibi birçok tehlikeli cisim vardır. Bunlar kişilerin üzerlerine devrilip düşebilirler. En tehlikelisi tavanın çökmesi ya da evin kendisinden yıkılmasıdır.
* Uykuda deprem olursa ve yataktan kalkmak güç olursa şiltenin altına girin
* Masanın altına girin ve başınızı iki elinizle örtün.
* Kapı ve pencereler açık tutulmalı, kapı ve pencereler depremde sıkışabilir ve dışarı çıkmak güçleşebilir.
* En çok hasarın zemin katta olacağı için ikinci kattan ya da üst katlardan zemin kata girilmemeli
* Gazla ve elektrikle çalışan ev aletleri (soba, ve ocak gibi) kapatılmalı. Kapatamıyarsanız bunlara yakın olanlara, kapatmalarını söyleyin.
* Fişleri prizden çekin, ocakları söndürün, eğer olanak varsa ana musluğu kapatın ve ana sigortayı gevşetin
* Bebek ve yaşlıların güvenliklerini sağlamaya çalışın
* Tuvalet ya da banyo da iseniz kendinizi aynadan ya da raflardan düşebilecek eşyalardan koruyun. Banyo ve tuvalet küçük olduğu için daha güvenilir ve orda kalınması daha doğru olur.
* Eğer eviniz yıkılmıyorsa hemen dışarı çıkmayın. Çünkü dışarıda kırılan pencere camları, çatı ya da duvarlardan düşen kiremit, tuğla ve sıva parçalı olabilir.
* Bulunduğunuz mahalleden uzaklaşmak, şehir dışına çıkmak için arabanızı kullanmayın. Çünkü çok sayıda araba olduğu için trafik sıkışıklığı olur. Kurtarma ve yangın söndürme araçları gereken yerlere ulaşamazlar.
* Telefon acil durumlarda kulllanılmalı
* Televizyon ve radyo dinleyerek deprem ile ilgili bilgileri izleyin. Söylentilere itibar etmeyin. Onları kesin bilgi olarak görmeyin.




Depreme market ve mağazada yakalandıysak
* Büyük kolonların yanında durmaya çalışın. Raflardan ve dolaplardan uzak durun
* Yangın çıkışlarına, merdivenlere ve yürüyen merdivenlere koşmayın.
* Anonsları dinleyin. Mağaza güvenlik personelinin uyarı ve önerilerini yerine getirin, onlara uyun dediklerini yapın
* Satın aldığınız şeyleri bırakın ve dışarı çıkarken elleriniz boş olsun




Eğer yüksek yapılarda depreme yakalandıysak
* Üst katlar alt katlara göre çok daha fazla sallanır. Daha çok dikkatli olmak gerekir
* Başınızı çanta, minder, kitap, klasör gibi şeylerle koruyun. Dolap, kahve makinesi ve sebil gibi şeylerden uzak, kolonlara yakın durun
* Masaya yakınsanız altına girin
* Asansörde iseniz bütün düğmelere basın durduğu ilk katta asansörden inin.




İş merkezinde veya sokakta bulunuyorsak
* En tehlikeli şeyler dökülen, kırılmış cam parçalı, ilan levhalarıdır. Bunlar düşebilir. Buralardan uzaklaşın.
* Başınızı koruyun. Geniş açık alanlara gidin ya da güvenliğinden kuşku duymadığınız yapı varsa içine girin.
* Geniş bir yol varsa ve trafik yoğun değilse yolun ortasındaki refüje kaçın ve orada durun
* Satış makinalarından, reklam levhalarından ve bahçe duvarlarından uzak durun.
* Yolun kenarında ağaçlar varsa altına girip ve durun




Deprem anında Tiyatro veya sinemadaysak
* Gösteri sırasında salon çok karanlıktır. Panik yapmayın. Güvenlik görevlilerine ve yetkililere dikkat edin, onları dinleyin.
* Başınızı bir çanta ile koruyun, sıralar arasında çömelmiş durumda koltukların altına girebilecek biçimde durun
* Tavanda büyük bir aydınlatma armatürü veya avize varsa bunların altından uzaklaşın.
* Yangın çıkışına doğru hemen koşmayın.
* Yönetici ve yetkililerin sözlerine uyun




Yeraltı çarşısı veya yay geçidinde bulunuyorsak
* Yeraltı çarşısı ya da yaya geçidinde eğer yangın, gaz sızıntısı ve su basması yoksa yer yüzeyinden daha güvenlidir. Elektirik kesilirse panik yaşanabilir.
* Vitrinlerden uzak durun
* Düşen cisimlere dikkat edin, kendinizi koruyun
* Elektrik kesilse bile yangın çıkışı işaretleri yanık kalabilir paniğe kapılmadan hareket edin.
* Hemen çıkış merdivenlerine koşup yukarı çıkmaya çalışmayın
* Eğer yangın olursa ağzınıza bir mendil ya da bir bez tutun. Duvarların kenarlarında çömelmiş ya da yere eğilmiş konumda bulunduğunuz yeri boşaltmaya çalışın. Yeraltı çarşısı ya da geçidinin çıkışları vardır ve duvar diplerinden giderek çıkışa kesinlikle varırsınız.
 

Tren istasyonunda neler yapmalıyız?
* Deprem, yolcuların çok olduğu saatlerde olursa panik yaşanabilir. Panik yapılmamalı, istasyon amirinin uyarıları dikkate alınmalı
* Kendi kendinize birşey yapmaya çalışmayıp yetkililerin uyarıları doğrultusunda hareket etmeliyiz.
* İstasyondaki hoparlörde yapılan yayınları dinleyip, deprem haberlerini dinlemeliyiz
* Çocuk ve yaşlılara dikkat edip onları kollamalıyız




Üst geçitte ya da köprü üstünde bulunuyorsak
* Köprünün yıkılma ya da devrilme olasılığı olsa da parmaklıklara tutunmak daha güvenlidir.
* Parmaklıklara ve trabzanlara tutunun
* Sarsıntının bitmesini bekleyin
* Parmaklıklara tutunarak merdivenlerden inip uzaklaşın




Metro içerisinde neler yapmalıyız
* Raflara konulmuş eşyalar düşebilir. Başınızı kollayın ve koruyun, ellerinizle direklere ve tutunacak yerlere sıkıca tutunun.
* Metro durunca herhangi bir anons yapılmadan dışarı çıkmayın; tren rayları üzerinde ya da yakınında yüksek voltaj hatları vardır ve çok tehlikelidir. Ters yönden gelebilecek metro katarına dikkat edin. Ters yönden tren gelmediğinden emin olun.
* Elektirik kesilmiş ise bir anda çok karanlık olacaktır. Kısa bir süre sonra acil durum ışıkları yanacaktır. Hemen paniklemeyin.
* Tren yöneticilerinin sözlerine uyun
* İstasyonda platformda tren beklerken deprem olursa düşen cisimlere dikkat edin ve kolonların yanında bekleyin




Elektrikli tren ve otobüste neler yapmalıyız?
* Raflara konulmuş eşyalar düşebilir. Başınızı kollayın ve koruyun. Ellerinizle direklere ve tutunacak yerlere sıkıca tutunun
* Tren ya da otobüs durunca sürücünün sözlerini dinleyin. Hemen dışarı çıkmaya çalışmayın
* Dışarı çıkınca ters yönden gelebilecek otobüs ya da trenlere dikkat edin




Araba kullanırken deprem anında neler yapmalıyız?
* Depremden sonra pek çok kişi arabasına atlayıp yola çıkacaktır. Yoğun bir trafik sıkışıklığı olması kaçınılmazdır. Kaza ve çarpmalara dikkat edin ve önlemeye çalışın. İlk anda yavaş yavaş sağa yanaşıp durun.
* Yavaşlayın sağa yanaşıp durun, motoru durdurun. Kontak anahtarı yerinde kalsın, pencereleri kapatın ve kapıları kilitlemeden çıkın
* Eğer otoyolda iseniz yolun kenarındaki aydınlatma direklerine ve eğer varsa ses yalıtım duvarlarına dikkat etmeli, devrilebilir.
* Radyodan yoldaki hasar ve diğer durumlar hakkında bilgi almaya çalışmalı
* Büyük kamyon ve tankerlerden uzak durmalıyız
* Otoyolda araç sürerken yoldaki anormal durumları ve yangınları cep telefonu ile ya da yol kenarındaki acil telefon ile ilgililere haber vermeliyiz




Stadyumda maç izlerken deprem olursa
* En tehlikeli durum tribünlerde panik olmasıdır. Sakin olun, doğru karar vermek çok önemlidir.
* En güvenilir yer sahanın ortasıdır. Sahanın ortasına gitmeye çalışın
* Anonsları dinleyin ve onlara uyun




Dere ve ırmak kenarında depreme yakalanırsak
* Yerin sesini ve titreşimlerini dinleyin ve izleyin
* Eğer dağlık bir arazide dik yamaçları olan küçük bir vadide iseniz yamaçlardan toprak kayması ya da kaya düşmesi olabilir. Dikkatli olun.
* Nehrin kaynak tarafında baraj varsa yıkılabilir ve bir su baskını olabilir, hemen nehre dik yönde yüksek yerlere çıkmaya başlayın
* Hemen yükseklere çıkın.




Deniz kenarında ve rıhtımda bulunuyorsak
* Küçük bir depremde bile Tsunami olabilir. Hemen yüksek yerlere doğru gidilmelidir.
* Deniz yanında yalıyar biçiminde yüksek bir yamaç varsa hemen yüksek yerlere doğru gidin
* Tsunami`nin ilk dalgası geldikten sonra tehlikenin geçtiğini sanmayın bazen ikinci dalga ilk dalgadan daha büyük olabilir.
* Radyodan Tsunami haberlerini dinleyip gerekenleri yapın.
* Tsunami dalgaları genellikle çok yüksek olurlar. Bu dalgalar önüne çıkan herşeyi devirebilirler. Bu yüzden herhangi bir bina, direk gibi engellerin önüne geçip korunmaya kalkmayın. Sonra o bina veya direkler devrilir altında kalabilirsiniz.
* Bir gemi, bot veya sandal içindeyseniz sakın paniğe kapılmayın. Dalgalar tekneyi devirecek diye bir kural yoktur. Tekne dalga boyuyla birlikte yükselip tekrar aşağıya inebilir. Paniğe kapılmayın