DÜNYA`NIN ŞEKLİ NEYE BENZER?
1)Dünya`nın Şekli
Dünya`mızın şekline sınıfımıza getirdiğimiz küreden baktığımızda top gibi tam yuvarlak olmadığını görürüz.Bu şekle ve uzaydan çekilen fotoğraflara baktığımızda Dünya`mız alt ve üstten basık ortası hafif şişkin bir durumdadır.Dünya`mızın bu biçimine Geoit denir.Dünya`mızı portakala ve geceleri gördüğümüz Ay`a benzetebiliriz.
Kıyıdan uzaklaşan bir geminin önce gövdesi, sonra bacası ve daha sonra dumanı gözden kaybolur.Sürekli aynı yöne ve aynı yükseltiden uçan uçak, ilk kalktığı yere tekrar gelir.
Dünya`mız kendi ekseni etrafında dönmesi bir gün sürer.(yani 24 saat) Bu dönüş hareketinden gece gündüz oluşur.Güneş doğudan doğuyor batıdan batıyor gibi görünür.Bunun nedeni; kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru dönmesidir.
Bunları bilmekte fayda var
• Güneş sistemimizde 9 gezegen bulunmaktadır. Bunlar;Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün, Plüton`dur.
• Dünya`mızın alttan ve üstten basık olamsının nedeni; Dünya gaz ve toz bulutu iken yani yeni oluşmaya başlarken kendi ekseni etrafında dönüşü nedeniyle kutuplar çukurlaşmıştır. Katılaştığında da bu durum değişmemiştir.
2)Dünya`mızın Şekli İle İlgili Görüşler
Dünyanın şeklini ve hareketlerini inceleyen bilin dalına gökbilim (astronomi)denir.
Eskiden teknoloji bu kadar gelişmediği için insanlar Dünya`nın yuvarlak olduğunu bilmiyorlardı.İnsanlar Dünya`yı düz bir tepsi gibi ya da öküzün boynuzları üzerinde duran bir nesne olarak biliyorlardı.Bazı bilim adamları Dünya yuvarlak dese de insanlar, eğer yuvarlaksa aşağı kısımda kalanlar neden düşmüyorlar gibi sözler söylüyorlardı.Ancak Bilim geliştikçe Dünya`nın yuvarlaklığı da daha güzel anlaşılır oldu.Bununla alakalı incelemeler yapan kişiler aşağıda verilmiştir.
Gökbilimi ile ilgilenen bilim adamlarından bazıları şunlardır;
• Pisagor,MÖ 590 lı yıllarda Dünyanın güneş etrafında döndüğünü ve Dünya`nın yuvarlak olduğunu ileri süren ilk kişiydi.Ancak Pisagor`un bu dediğine bilimle uğraşan kişilerin dışında inanan olmamıştı.Pisagor`dan İki Yüzyıl Sonra Aristo, gözlemleri sonunda Dünya`nın yuvarlak olduğunu kanıtladı.
• Biruni:972-1050 yılları arasında Dünyanın küre şeklinde olduğunu yer çekiminin varlığını ortaya koydu.
• Macellan:Dünyanın çevresini dolaşan ilk denizcidir.
• Maceraperes bir denizci olan Kristof Kolomb Dünya`nın yuvarlak olduğunu kitaplardan okumuştu.1492 yılında 3 küçük gemi ile birlikte yola çıktı.Devamlı batıya doğru gitti.Hindistan`a ulaştığını zannetti ama gittiği yer Amerika kıtasıydı.Eğer dünya yuvarlaksa yönünü değiştirmeden başladığı yere tekrar geleceğini biliyordu.Ama bunu başaramadan öldü.Ancak gemilerinde bir tanesi yola devam etti.Böylece Dünya`da tam tur atılmış oldu.
Dünyamızın Şeklinin Yuvarlak olduğunu kanıtlayan olaylar:
• Güneş doğarken yada batarken yavaş yavaş doğar ve batar .Eğer dünya düz olsaydı,birden bire doğar ve batardı.
• Yaklaşan bir gemiyi izlediğimizde geminin önce bayrağını yaklaştıkça direğini ve sonradan da teknesini görürüz.Eğer dünya düz olsaydı.herYerden geminin tamamını görürdük.
• Dünyanın her hangi bir yerinden hareket eden uçak hep aynı yöne giderse yine hareket ettiği noktaya gelir.Çünkü dünyanın şekli küreye benzer.
• Uzaydan çekilmiş fotograflar incelendiğinde Dünyanın aslında tam bir küre olmadığı alttan ve üstten hafif basık olduğu görülmüştür
Neler Öğrendik?
1)Dünya`mızın şeklinin yuvarlak olduğunu öğrendik.
2)Dünya`mızın şekli ile ilgili ortaya atılan görüşleri öğrendik
M.Alper DEMİR |
