Atom gözle veya en gelişmiş elektron mikroskopları ile bile görülemez. Maddenin kütlesi olduğu halde maddeyi oluşturan atomların tek tek kütleleri ölçülemez ve atomlar duyu organları tarafından algılanamaz.
Eski çağlardan günümüze kadar gözle görülemeyen atom hakkında çeşitli bilim adamları deneyler yapmışlar, atom hakkında elde ettikleri bilgileri açıklamak için çeşitli bilimsel modeller ortaya koymuşlardır. Atom hakkında yapılan yeni deneyleri açıklayamayan model geliştirilmiş veya yerine yeni bir model getirilmiştir. Atom hakkında ortaya konan her yeni model bir önceki modelin eksikliğini gidermiştir.
Eski atom modellerinin bugün geçerli olmamasının nedeni, o modelleri geliştiren bilim adamlarının iyi düşünememesinden değil, o dönemde bilinenlerin bugün bilinenlere göre daha az olmasından kaynaklanır.
Atom hakkında Democritus, Platon (Eflatun), Aritotales, Dalton, Becquerel ve Marie Curie, Thomson, Rutherford, Bohr, Chadwick ve De Broglie isimli bilim adamları ve filozoflar görüşlerini ortaya koymuşlar ve günümüzdeki atom modeli ortaya çıkmıştır. Günümüzde kullanılan atom modeli Modern Atom Teorisi sonucu ortaya konmuştur ve bugünkü model, yeni bir model bulununcaya kadar geçerliliğini sürdürecektir.
a) Democritus Atom Modeli (M.Ö. 400) :
Atom hakkında ilk görüş M.Ö. 400`lü yıllarda Yunanlı filozof Democritus tarafından ortaya konmuştur. Democritus, maddenin taneciklerden oluştuğunu savunmuş ve bu taneciklere atom adını vermiştir. Democritus, atom hakkındaki görüşlerini deneylere göre değil varsayımlara göre söylemiştir. Democritus` a göre;
▪ Maddeler dışarıdan bakıldığında bütünmüş gibi görünmesine rağmen içyapısı incelendiğinde daha küçük taneciklerden oluşmuştur. Maddeyi oluşturan bu taneciklere atom denir.
▪ Madde gözle görülemeyen küçük taneciklerden oluşmuştur yani atom görülemez.
▪ Maddeler parçalara ayrıldığında en sonunda bölünemeyen bir tanecik elde edilir ve bu tanecik atomdur yani atom görülemediği için bölünemez. (Yanlış.).
▪ Bütün maddeler aynı tür atomlardan oluşur. (Yanlış.).
▪ Maddelerin farklı olmasının nedeni maddeyi oluşturan atomların sayı, diziliş biçiminin ve hareketlerinin farklı olmasıdır. (Yanlış.).
b) Dalton Atom Modeli (John Dalton 1766–1844) :
Atom hakkında ilk bilimsel görüş 1803–1808 yılları arasında İngiliz bilim adamı John Dalton tarafından ortaya atılmıştır. Dalton` a göre;
▪ Maddenin en küçük yapı taşı atomdur. (Yanlış.).
▪ Maddeler çok küçük, bölünemez, yok edilemez berk (içi dolu) taneciklerden oluşur. (Yanlış).
▪ Bütün maddeler farklı tür atomlardan oluşmuştur.
▪ Maddelerin birbirlerinden farklı olmasının nedeni maddeyi oluşturan atomların farklı özellikte olmasıdır.
▪ Bir maddeyi oluşturan atomların tamamı birbirleriyle aynı özelliklere sahiptir. (Yanlış.).
c) Becquerel ve Marie Curie :
Atomun kendisinden daha küçük parçacıklardan oluştuğu ve bölünebileceği fikri ilk defa 1869 yılında Becquerel ve Marie Curie tarafından ortaya atılmıştır.
d) Thomson Atom Modeli (John Joseph Thomson 1856–1940) :
Atomun yapısı hakkında ilk model 1897 yılında Thomson tarafından ortaya konmuştur. Thomson atom modeli bir karpuza ya da üzümlü keke benzer. Thomson` a göre;
▪ Atom küre şeklindedir.
▪ Atom daha küçük parçacıklardan oluşmuştur.
▪ Atomda (+) ve (–) yüklü tanecikler bulunur ve eşit sayıdadır.
▪ Protonlar (+) yüklü, elektronlar (–) yüklü taneciklerdir.
▪ Atom; dışı tamamen pozitif yüklü bir küre olup negatif yüklü olan elektronlar kek içerisindeki gömülü üzümler gibi bu küre içerisine gömülmüş haldedir. (Yanlış.).
▪ Atomlar, daha küçük taneciklerden oluştuğu için parçalanabilirler.
▪ Elektronların kütlesi, protonların kütlesin yanında çok küçüktür.
e) Rutherford Atom Modeli (Ernest Rutherford 1871–1937) :
Atomun çekirdeğini ve çekirdekle ilgili birçok özelliği ilk defa keşfeden bilim adamı Rutherford`dur. (1911). Rutherford`a göre;
▪ Atom kütlesinin tamamına yakını merkezde toplanır, bu merkeze çekirdek denir. Çekirdekteki pozitif yüklerin kütlesi yaklaşık atom kütlesinin yarısına eşittir.
▪ Elektronlar çekirdek etrafında gezegenlerin Güneş etrafında dolandığı gibi dairesel yörüngelerde sürekli dolanırlar. Çekirdekle elektronlar arasında çekim kuvveti olduğu için elektronların çekirdeğe düşmemeleri için dolanmaları gerekir.(Yanlış.).
▪ Elektronların bulunduğu hacim çekirdeğin hacminden çok büyüktür.
▪ Çekirdekteki protonların sayısı bir maddenin bütün atomlarında aynı, fakat farklı maddenin atomlarında farklıdır.
▪ Çekirdekteki proton sayısı, elektron sayısına eşittir.
f) Bohr Atom Modeli (Niels David Bohr 1875–1962) :
Bohr, elektronların çekirdek etrafındaki hareketi ve elektronların dolandığı yörüngeler hakkında çalışmalar yapmıştır. (1913). Bohr` a göre;
▪ Elektronlar çekirdek etrafında belirli uzaklıklardaki katmanlarda dönerler, rast gele dolanmazlar. (Yanlış.).
g) Chadwick Atom Modeli (James Chadwick 1891–1974) :
1932 yılında İngiliz bilim adamı Chadwick, Rutherfor ve Bohr atom modellerini geliştirerek atom çekirdeğinde sadece (+) yüklü protonların bulunmadığını belirterek nötronların keşfini yapmış ve çekirdekte protonlarla birlikte bulunduğunu söylemiştir.
h) Modern Atom Teorisi :
Günümüzde kullanılan atom modeli, modern atom teorisi sonucu ortaya konmuştur. Bu teoriye göre;
▪ Elektronlar çok hızlı hareket ettikleri için belirli bir yerleri yoktur. Yani elektronların bulunduğu kabuk kavramı yanlış bir kavramdır.
▪ Elektronların sadece bulunma ihtimalinin olduğu bölgeler bilinebilir ve elektronların bulunma ihtimalinin olduğu bölgelere elektron bulutu denir.
▪ Çekirdekte protonlar ile birlikte nötronlar bulunur.
|
