Hacim ve kütle kavramları ve birimleri

Maddenin Biçim Ve Hacim Özellikleri

* Katı maddelerin biçimi belirlidir.Öğrneğin;ekmek,peynir,anahtar,kalem,silgi….vb.cisimlerin biçimi bulundukları kabın biçimine göre değişmez.
* Sıvı ve gaz halindeki maddeler, içinde bulunduğu kabın şeklini alır.
* Un,kum,toz şeker..vb.ince taneli akabilen katı maddeler de bulunduğu kabın şeklini alırlar.
* Katı ve sıvı maddelerin hacimleri belirlidir.Bunların hacimleri bulundukları kaba göre değişmezler.Gaz halindeki maddeler kabı tümüyle doldururlar.

Maddenin Ölçülebilir Özellikleri

* Maddenin bazı özelliklerini ölçmek olanaklıdır.
* Kütle,haci ve sıcaklık gibi maddeler ölçülebilir.

KÜTLE:

* Her madde tanecikli yapıdadır.Maddeyi oluşturan tanecikler gözle ve mikroskopla görülemezler.
* Bir maddenin kütlesini o maddenin yapısındaki tanecik sayısı oluşturur.Bu sayı madde miktarını verir.
* Buna göre kütle;madde miktarı demektir.
* Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür.
* Bir maddenin kütlesini kilogram (kg) ile belirleriz.
* 1 kilogramın binde birine gram denir.Gram kısaca g ile gösterilir.Buna göre; 1000 gram=1 kg.
* Havanın da kütlesi vardır.Örneğin içi hava ile dolu olan topun kütlesini ölçebiliriz.

HACİM:

* Her madde bulunduğu ortamda bir yer kaplar.
* Bir maddenin bulunduğu ortamda kapladığı yere Hacim denir.
* Bir sıvının ağırlığını ölçerken,ilk önce içine katılan kabın ağırlığı hesaplanır.Buna DARA denir.
* Buna göre her maddenin bir hacmi vardır.
* Katı ve gaz halindeki maddelerin hacimleri metreküp ile ölçülür. m³ biçiminde gösterilir.
* Metreküpün milyonda birine santimetreküp denir ve cm³ ile gösterilir.
* Prizmatik biçimli katı maddelerin (küp …vb.) hacimleri üç boyutlu çarpılarak ölçülür.
* Küp ve prizma biçimindeki katıların hacimleri V=a x b x c bağıntısı ile bulunur.
* Sıvıların hacimleri dereceli silindir yardımıyla ölçülür.
* Aşağıdaki şekilde içi su dolu dereceli silindire taş atılmış ve silindirdeki suyun seviyesi yükselmiştir. Yani hacmi değişmiştir.Burada sıvının hacmi kolayca ölçülebilir.Dereceli silindirdeki sıvı hangi sayıya denk geliyorsa o sayı sıvının hacmidir.Ancak taşın hacmini hesaplamak istersek şu yolu
Yapmamız gerekir..Dereceli silindirin taş atıldıktan sonraki hacminden
Taş atılmadan önceki hacmi çıkartılır.Çıkan sonuç ise Taşın hacmidir.

Bunu da şu formülle gösteririz; V taş=V2-V1 ‘e eşittir.Buradaki V2 (katının dereceli kaba atıldıktan sonraki sıvının seviyesi)
V1 (katının dereceli kaba atılmadan önceki sıvının seviyesi)



* Sıvının hacmi Litre ile ölüçülür. L ile gösterilir.
* Mililitre (Ml) litrenin binde birine eşittir.

Not:(ÖNEMLİ)1 Litre (L)=1000 mililitre (mL) ‘dir.
1 Litre (L)=1 dm³ ve
1 Mililitre (mL)=1 cm³ tür.


ÖZKÜTLE (Yoğunluk):

* Bir maddenin 1 cm³ nün kütlesine ÖZKÜTLE (Yoğunluk)denir.
* Özkütle ayırt edici özellik taşır.Çünkü her maddenin özkütlesi vardır.
* Bazı maddelerin özkütleleri aşağıda verilmiştir.
 

SICAKLIK:

* Maddelerin sahip olduğu sıcaklık da kütle ve hacim gibi ölçülebilir.
* Maddelerin sıcaklığını ölçen araçlara termometre (sıcaklık ölçer) denir.
* Kullandığımız termometreler Celcius (Selsiyus) birimine göre bölmelenmiştir.
* Bu bölmelemede 0 ºC buzun erime sıcaklığını,100ºC ise suyun kaynama noktasını gösterir.Aradaki 100 bölmenin her biri 1 celcius (selsiyus) derecesine (ºC) eşittir.
* Bir madde ısındıkça Sıçaklığı artar.