Karışım Çeşitleri

Karışım Çeşitleri :
Karışımlar, görünümlerine göre homojen karışımlar ve heterojen karışımlar olmak üzere iki çeşittir.

a) Heterojen (Basit = Adi) Karışımlar :
Karışımı oluşturan farklı cins tanecikler yani farklı cins elementler (atomlar) veya farklı cins moleküller (elementler veya bileşikler) karışımın her yerine eşit olarak dağılmamışsa (ve birbirlerinden ayrı duruyorlarsa) böyle karışımlara heterojen (adi veya basit) karışımlar denir.
Özelliği her yerinde aynı olmayan (farklı olan) ve karışımı oluşturan maddelerin ayrı ayrı görülebildiği karışımlara heterojen karışımlar denir.
Birbiri içerisinde çözünemeyen maddelerin oluşturduğu karışıma heterojen karışım denir.
Heterojen karışımlar, (karışımı oluşturan maddelerin haline göre) emülsiyon ve süspansiyon olarak iki şekilde olabilir.

1- Emülsiyon :
Birbiri içerisinde çözünemeyen iki sıvının oluşturduğu heterojen karışımlara emülsiyon denir.

Örnek : Su–Yağ, Su–Benzin

2- Süspansiyon :
Birbiri içerisinde çözünemeyen bir katı ve bir sıvının oluşturduğu heterojen karışımlara süspansiyon denir.

Örnek : Su–Kum,Su–Tebeşir tozu,Su–Demir tozu,Su–Kükürt tozu,Su–Talaş
Heterojen Karışımlara Örnekler :

• Demir tozu – Kükürt tozu • Su – Tebeşir tozu
• Su – Kükürt tozu • Su – Yağ
• Su – Benzin • Elma – Armut
• Çamurlu su • Kum – Su
• Kum – Çakıl • Su – Talaş
• Toprak • Sis
• Süt • Ayran
• Su – Demir Tozu

b) Homojen Karışımlar :
Karışımı oluşturan farklı cins tanecikler yani farklı cins elementler (atomlar) veya farklı cins moleküller (elementler veya bileşikler) karışımın her yerine eşit olarak dağılmışsa böyle karışımlara homojen karışımlar denir.
Özelliği her yerinde aynı olan, dışarıya karşı tek bir maddeymiş gibi görünen ve karışımı oluşturan maddelerin ayrı ayrı görülemediği karışımlara homojen karışımlar denir.
Birbiri içerisinde çözünebilen maddelerin oluşturduğu karışımlara homojen karışımlar denir.

Homojen Karışımlara Örnekler :


• Çözeltiler • Su – Şeker
• Su – Tuz • Su – Asit
• Su – Baz • Alkol – İyot
• Hava • Çay
• Kola • Soda
• Gazoz • Kolonya
• Ter • Tükürük
• Gözyaşı • Ham petrol
• Cam (Si, Na2O) • Alaşımlar (Çelik, Lehim, Bronz, Pirinç)

NOT :

 1- Günlük hayatta kullanılan yiyecek ve içecekler ile sebze ve meyvelerin çoğu element
ve bileşiklerin birbirine karıştırılmasıyla elde edilen karışım halinde bulunur.
2- Günlük hayatta kullanılan sebze meyvelerin içinde farklı elementler ve bileşikler bulunur.
• Çilek → Ca–Na
• Şeftali → Fe–Ca
• Meyve Suyu → Su–Şeker–Tuz Bileşikleri ve
Ca–Na–Fe Elementleri
3- Doğadaki maddelerin çoğu karışım halinde bulunur. (Hava, su, toprak, yemek, meyve suyu).
4- Birçok karışımın hangi maddeden meydana geldiği çoğu zaman bilinemez. Kahve ve çay gibi maddeler belirli bir kimyasal formülle gösterilmezler. Çünkü çay ve kahve gibi karışımların içerdikleri element ve bileşiklerin miktarı yetiştirildiği toprağa göre farklı olur.
5- Çıplak gözle bakıldığında homojen gibi görünen bazı karışımların, mikroskopta incelendiğinde heterojen karışım olduğu görülür. (Sütte, kolloid tanecikler ve yağ tanecikleri belirli bölgelerde birikmiştir).
 

6- Çözeltiler :
Bir maddenin başka bir madde içerisinde gözle görülemeyecek şekilde dağılmasıyla oluşan homojen karışımlara çözeltiler denir. Homojen karışımları aynı zamanda çözeltidirler.
Katı, sıvı ve gaz halindeki maddeler bir araya gelerek çözeltileri oluştururlar.
Çözeltiler çözücü ve çözünen maddelerden oluşurlar.
Çözeltilerde miktarı fazla olan madde yani karışımın halini belirleyen madde çözücü, miktarı az olan madde çözünen maddedir.
Katı – katı, sıvı – sıvı ve gaz – gaz çözeltilerinde miktarı fazla olan madde çözücü, miktarı az olan madde çözünen maddedir.
Katı – sıvı ve sıvı – gaz çözeltilerinde genelde sıvı madde çözücü, katı veya gaz halindeki maddeler çözünen maddedir.

Çözelti = Çözücü + Çözünen

Murat ÜSTÜNDAĞ
Kayseri Mithatpaşa İlköğretim Okulu Fen ve Teknoloji Öğretmeni