Karışımlar (Konu Anlatımı)

 Çözelti: Homojen karışımlara çözelti denir
Homojen karşım: karışımı oluşturan maddelerin karışımın her tarafına eşit olarak dağılmasıyla oluşan karışımdır.
Heterojen karışım: karışımı oluşturan maddelerin karışımın her tarafına eşit olarak dağılmamasıyla oluşan karışımdır.
Çözücü: karşımı oluşturan maddelerden miktarı çok olana denir.
Çözünen: karışımı oluşturan maddelerden miktarı az olana denir.
Seyreltik: bir çözeltide çözünen madde miktarı, diğer bir çözeltide bulunan çözünen madde miktarından daha az ise seyreltik denir.
Derişik: bir çözeltide çözünen madde miktarı diğer bir çözeltide bulunan çözünen madde miktarından daha fazla ise derişik denir.

iki ve ya da daha fazla maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla karışımlar oluşur. Karışımı oluşturan maddeler, karışımın her tarafına eşit olarak dağılmışsa bu tür karışımlar homojen karışımlardır. Homojen karışımlar çözelti olarak adlandırılır.
Örneğin; çay içine şeker attığımızda, şeker çay içinde çözünür. Şeker karışımın her tarafında eşit oranda bulunduğundan bu karışım homojen karışımdır. Eğer karışımı oluşturan maddeler karışımın her tarafında dağılmamışsa bu tür karışımlar heterojen karışımlardır. Örneğin; toprak heterojen bir karışımdır. Toprağı oluşturan maddeler, toprağın her katmanında aynı oranda olmadığından dolayı bu karışım heterojendir.

Örnek soru: Aşağıda verilen karışımlardan hangisi ya da hangileri homojendir?
I. Kolonya
II. Portakal suyu
III. Bal
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III

Çözünen maddelerin tanecikleri, çözücü yüzünden birbirinden ayrılır. Çözücü ve çözünen maddelerin birbiri içinde iyonlarına ve moleküllerine ayrılmasına çözünme denir. Örneğin; tuz, suya atılmadan önce, tuzu oluşturan atomlar birbiriyle sıkı bir şekilde dizilmiştir. Tuz suya eklenince, suyu oluşturan moleküller, tuzu oluşturan atomlar birbirinden ayrılır. Eğer tuz yerine şeker kullanılırsa, şeker moleküler yapılı bir bileşik olduğundan moleküllerine kadar ayrılır.


Çözünme hızına etki eden faktörler


• Bir çözünmenin daha hızlı gerçekleşmesi için neler yapmamız gerekir?
• Küp şeker mi yoksa toz şeker mi su dolu bardakta daha hızlı çözünür?

Su dolu bir bardağa bir küp şeker attığımızda, şeker su içinde çözünmeye başlar. Eğer küp şekeri parçalayıp toz halinde su içine atarsak çözünme çok daha hızlı gerçekleşir. Suyun sıcaklığı arttırıldığında çözünme hızı da artar.

Çözeltiler içerdikleri çözünen madde miktarlarına göre seyreltik ve derişik olarak ayrılabilirler. Bir çözeltide çözünen madde miktarı, diğer çözeltide bulunan çözünen madde miktarından daha az ise seyreltik, fazla ise derişiktir.

Örnek soru: Aşağıda verilen çözeltileri derişikten, seyreltiğe doğru sıralayınız.
I. içinde 10 g tuz bulunan çorba
II. içinde 5 g tuz bulunan çorba
III. içinde 20 g tuz bulunan çorba
IV. içinde 15 g tuz bulunan çorba

Örnek soru: çözündüğü zaman iyonlarına ayrılan iyonik bileşiklerin suda çözünmeleri ile oluşan çözeltilere elektrolit çözelti denir. Bu tür çözeltiler elektriği iletirler. Buna göre aşağıda verilen çözeltilerden hangisi ya da hangileri elektrik iletimi sağlar?
I. tuzlu su
II. şekerli su
III. limonlu su
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III

Hazırlayan: Melis İlke