1.Maddeler katı-sıvı-gaz olarak üçe ayrılır.
2. Maddeyi niteleyen özellikler(HİSSEDİLEBİLİR ÖZELLİKLER)
a) Saydamlık ve Opaklık b) Parlaklık ve Matlık
c) Sertlik ve Yumuşaklık d) Esnek ve Berk
e) Sağlamlık ve Kırılganlık f) Suyu çekenler ve Suyu çekmeyenler
g) Suda batma ve Suda yüzme h) Mıknatısla çekilme özelliği
ı) Renk, Koku, Tat i) Pürüzlü ve Pürüzsüz
3. CİSİM: Katı maddenin şekil verilmiş halidir.(çanta-şemsiye-toplu iğne-tuğla-tebeşir vb…)
4. EŞYA: Bir işimize yaradığı için evde,okulda veya yanımızda bulundurduğumuz nesneleredir. (şemsiye-çanta-toplu iğne-çekiç-defter-sünger-makas vb…)
5.ALET: Cisimlere şekil vermek veya onlar üzerinde bir iş yapmak için kullandığımız nesnedir.(makas-toplu iğne-tebeşir-çekiç-kurşun kalem-tornavida-ip vb…)
6.MALZEME: Bir çoğunu bir araya getirerek bir tüketim maddesine dönüştürdüğümüz maddedir. (yumurta-tuğla-sirke-toz şeker-taş parçası vb…)
7.Sıvıların belli bir şekli yoktur.Bulundukları kabın şeklini alır ve akıcıdırlar.
8.Küçük taneli katılar tıpkı sıvılar gibi bulundukları kabın şeklini alır.
9.Katıların kütlesi eşit kollu terazi ile ölçülür.
10. Sıvıların kütlesini ölçmek için sıvının konulduğu kabın darası ve brüt kütlesi bulunur. Brüt kütleden dara çıkarılır net kütle bulunur.
11. DARA: Boş kabın ağırlığı
12. BRÜT KÜTLE: Boş kap+İçindeki madde
13. NET KÜTLE: Brüt Kütle-Dara =Maddenin ağırlığı demek
14. Gazların kütlesini aynı sıvıların kütlesini ölçer gibi ölçeriz.(Örnek:Topun içindeki havayı ölçme)
15.HACİM: Bir cismin kapladığı alan.
16. Hacim ölçme aracı dereceli silindirdir.
17. Katıların hacmini ölçmek için dereceli silindirin içine su konur. Kaç derece olduğuna bakılır ve bu suyun içine cisim atılır. Su seviyesinde ne kadar yükselme olduğu gözlemlenip yeni ölçümün kaç derece olduğuna bakılır. En son olarak yeni ölçümden eski ölçüm çıkarılır. Bulunan sonuç o cismin hacmidir.
18. Sıvıların hacmi doğrudan dereceli silindir ile ölçülür. Dereceli silindire konan sıvının kaç litre geldiğine bakılarak bulunur.
19.MADDELERİN SINIFLANDIRMASI-DEĞİŞİMİ : Maddeleri doğal madde,işlenmiş madde ve yapay madde olarak sınıflandırırız.
20.HAM MADDE: Taş, yün, toprak, odun, sebze, meyve ve tahıllar doğada bulunan maddelerdir. DOĞAL MADDE olarak adlandırılan bu maddeler çeşitli ürünleri elde ederken HAM MADDE olarak kullanılır.
21.İŞLENMİŞ MADDE: Doğal maddelerin insanlar tarafından işlenmesiyle elde edilir.
22.YAPAY MADDE: Tüketimin artması nedeniyle doğal maddelerin yetmediği durumlarda doğal madde yerine kullanılan ama insan eliyle yapılmış maddelere yapay madde denir. (kauçuk, naylon, plastik, teflon, sunta vb)
23. Maddelerin sıcaklığını termometre ile ölçeriz. Termometre ile ısı ölçemeyiz.Sıcaklık ile ısı farklı şeylerdir.Sıcaklık, ısının sonucu olur.
24. Isıtılan katı cisimlerin (demir gibi) kütlesi (ağırlığı) değişmez. Ama hacmi değişir.
25. Isıtılan sıvıların kütlesi değişir.Çünkü buharlaşma olur.
27. Katı bir maddenin ısı enerjisi alarak sıvı haline geçmesi olayına erime denir. Buzun su olması
Sıvı bir maddenin yeterince soğutularak katı hale geçmesine donma denir. Suyun buz olması.
Sıvı bir maddenin ısı enerjisi alarak gaz haline gelmesine buharlaşma denir.
Gaz maddenin sıvı hale geçmesi olayına yoğunlaşma denir.
Gaz maddenin sıvı hale geçmeden direk katı hale geçmesine kırağılaşma denir.
Katı maddenin sıvı hale geçmeden direk gaz hale geçmesine süblimleşme denir. (Naftalin)
28. Isıtılan her katı madde erimez.
29. Isıtılan şeker bozunur.
30.Birden fazla saf madde bir araya gelerek KARIŞIM oluşur.Karışımın içindeki saf maddeler karışım içinde özelliklerini kaybetmezler.
31.Su ve sıvı yağ birbirine karışmayan iki sıvıdır. Sıvı yağ suyun üzerinde kalır.
32.Isınan ve soğuyan maddelerin kütlesinde değişim olmaz, çünkü ısı bir madde değildir.
33.Buz ısıtıldığında erir.
34.Tuz ve şeker kontrolsüz olarak ısıtıldıklarında bozulmaya uğrar.
35.Toprak saf madde değildir, karışımdır.Toprak pek çok madenini bir arada bulunduğu bir karışımdır.
36. Mum erir.
37. Odun parçası yanar.
38.Ayran; yoğurt, su ve tuz ile hazırlanan bir karışımdır.
39.Kahve, mürekkep karışımdır.
40.Demir tozu, alüminyum, naftalin, şeker saf maddedir.
41. Hava ve gazoz karışımdır.
42.Çay dolu bir bardağa bir kaşık toz şeker atıp karıştırıldığında içtiğimiz şekerli çay bir ÇÖZELTİdir. Burada çay, şekeri ÇÖZMÜŞ, şeker ise ÇÖZÜNMÜŞtür.Yani
çay suyu+şeker= çözelti şeker=çözünen madde çay suyu=çözücü
42. Tuz su içinde karışınca çözelti oluşturur.
43.Kum su içinde çözünmez yani kumlu su çözelti olmaz.Çünkü kum bir müddet sonra dibe çöker.
44.Tahta parçası su içinde çözelti oluşturmaz.
45.Tebeşir tozu su içinde çözelti oluşturmaz.
46.Çözeltilerde su buharlaşınca katılar dipte kalır.
47.Maddeleri birbirinden ayırmak için bazı yöntemler kullanılır.
Maddeyi Ayrıştırma Yöntemleri:
a) Süzdürme ve Yüzdürme (sudaki tahta parçaları ,su ve pirinç gibi..)
b) Mıknatısla Ayırma (Demir tozlarını ayırabilir)
c) Buharlaştırma (tuz ve şekerli suyu ısıtırsak buharlaşır tuz ve şeker dipte kalır)
d) Eleme (un ve mısır, kum ve çakıl gibi…)
e) Dinlendirme (Bir miktar kum - su karışımını dinlendirirsek su içindeki kum tanecikleri dibe çöker.) |
