Serap Olayı

 Serap Olayı 

 

Çölde susuzluktan ölmek üzere bir adam düşünün. Olduğu yerden ötelere doğru bakıyor ve yüzü güneşin parlak ışıklarını yansıtan,çevresi ağaçlık bir göl görüyor.Son bir çabayla, o yönde ilerliyor ama,gölün ve çevresindeki ağaçların görüntüsü ansızın kayboluyor. Güçsüz adımlarla, düşe kalka vardığı yerde kızgın kumlardan başka bir şey yoktur. 

 

Söz konusu adamın uzaktan gördüğü şey sadece bir seraptır. Çölle ilgili şeyler okuyanlar,bu konuda filmler görenler, "serap" diye tanımlanan bu görüntüyü bilirler. Fakat bir serabın ne olduğunu, hangi nedenlerle görüldüğünü de bilirler mi acaba? 

 

 

Serap, atmosferdeki belirli şartlar yüzünden tabiatın gözlerimize oynadığı bir oyun,bir aldatmacadır. Bu konuda daha ayrıntılı açıklamaya girişmeden önce, baktığımız herhangi bir şeyi,o nesneden gözlerimize yansıyan ışık huzmeleri (ışınlar) sayesinde görebildiğimizi belirtelim.Genellikle,bu ışınlar gözümüze doğru bir çizgi halinde ulaşır. Bu yüzden, belirli bir uzaklıktan baktığımız zaman sadece ufkun üzerindeki şeyleri görürüz. 

 

Şimdi de atmosferin ışık huzmeleri (ışınlar) ile oynadığı oyuna gelelim. Bir çölde, toprağın üzerindeki yoğun bir hava tabakası (katı) bir ayna niteliği gösterir. Ufuk çizgisinden aşağıda kalan herhangi bir şey,bizim görüşümüzün dışındadır. Fakat ondan gelen ışınlar bu yoğun hava tabakasına vurduğunda, oradan yansıyarak gözlerimize düşer. O şeyi ufuk çizgisinin üzerindeymiş gibi görürüz. Gerçekte,gözlerimizin göremeyeceği şeyleri "görüyor" durumundayızdır. Gökyüzünün uzak bir kesimi bu hava tabakasından "ayna" ile yansıdığında bazen bir göl görünümü alır ve bir serap görmüş oluruz. 

 

Güneşin ortalığı yakıp kavurduğu çok sıcak bir gün bir tepenin doruğuna yaklaştığınızda, ilerdeki yolu ıslakmış gibi görebilirsiniz. Bu da bir seraptan başka şey değildir. Gördüğünüz, aslında yolun üzerindeki sıcak hava tabakasında kırılan ve gökyüzünden gelen ışıktır. 

 

Denizde de serap olabilir. Çok uzaklarda,gökyüzünün teşkil ettiği fonda yol alan gemiler görebilirsiniz. Bunun nedeni, suyun yüzeyine yakın soğuk havayla, üzerindeki sıcak hava katlarıdır. Ufuk çizgisinin ötesindeki gemiler, onlardan gelen ışık dalgalarının sıcak hava tabakasında yansımasından dolayı gökyüzünde yol alıyormuş gibi görülürler. 

 

Tarihin kaydettiği en ünlü serap olaylarından biri,Sicilya'da, Messina Boğazının karşısında cereyan etmiştir. Messina şehri gökyüzüne yansımış,herkes havada asılı,peri masallarındakini andıran saraylar, şatolar gördüğü hissine kapılmıştır. İtalyanlar, efsanelerdeki bir kötülük perisinden esinlenerek bu olayı (Fata Morgana) diye isimlendirmişlerdir.

 

 *SERAP OLAYI*

 

Atmosferde bir nesnenin gerçek konumuna göre yer değiştirmiş gibi görünmesine serap denir. Serap, bir hayal ürünü değildir. Bu olayda bizi yanıltan zihnimiz değil, atmosferdir.

Atmosferdeki seraplara ışığın farklı yoğunluktaki hava katmanlarından geçmesi ve kırılması neden olur. Bu tür belirgin yoğunluk değişimleri hava sıcaklığındaki belirgin değişimlerin bir sonucudur. Sıcaklıktaki değişim ne kadar fazla ise ışığın kırılması da o kadar fazla olur. Örneğin sıcak ve güneşli bir günde, asfalt yollar önemli miktarda güneş enerjisi absorblar ve aşırı derecede ısınırlar ve yol yüzeyi ile temas halindeki havayı kondüksiyonla ısıtırlar. Ancak hava zayıf bir termal iletken olduğu için, bu yolla ısı iletimi yüzeye yakın bir tabaka ile sınırlı kalır. Dolayısı ile daha serin hava yerden biraz daha yukarıdadır. Sıcak günlerde bu yollar ıslakmış gibi görünür. Yolun bu şekilde görünmesinin nedeni, farklı yoğunluktaki hava katmanlarını geçerek gelen ışığın yukarı doğru kırılarak gözlerimize ulaşmasıdır. soruvecevap.blogcu.com Benzer serap olayı sıcak yaz günlerinde çöllerde sıklıkla gözlenir. Çölde yolculuk eden insanlar, uzaktan su birikintisi zannettikleri şeyin gerçekte kızgın çöl kumu olduğuna sıklıkla tanık olurlar. Bazen bu gibi yüzeyler titrek bir görüntü ortaya koyar. Bunun nedeni yüzey yakınındaki yükselen ve çöken hava parsellerinin neden olduğu yoğunluk değişimidir. Dolayısı ile ışık böyle bir ortamdan geçerken ilerleme doğrultusu sürekli değişir ve yüzeyin titrek bir şekilde görünmesine neden olur.

Yer yakınıdaki havanın yukarı seviyedeki havadan daha sıcak olması durumunda, cisimler bulundukları konumdan daha aşağıda ve (sıklıkla) ters dönmüş olarak görünürler. Bu tür seraplar alçak seraplar olarak adlandırılır. Şekil 5`deki ağacı dikkate alalım ve bu ağacı neden ters dönmüş olarak gördüğümüzü açıklamaya çalışalım. Yüzey üzerindeki sıcak ve az yoğun havaya giren ışık ışınları yukarı doğru kırılır ve gözümüze aşağı seviyelerden (yer seviyesinden) gelerek ulaşırlar.