Su Cenderesi Nedir?

 Kalınlıkları farklı olan iki borunun tabanlarının birleştirilmesi ile elde edilen araca (düzeneğe) su cenderesi denir.
• Su cenderesinin her iki kolunda da hareketli pistonlar bulunur. (Su cenderesinde her iki borunun üstünde hareketli pistonlar bulunur).
• Su cenderesinde küçük pistona kuvvet uygulandığında sıvıda oluşan basınç, Pascal prensibine göre sıvı tarafından sıvının dokunduğu her noktaya dolayısıyla büyük pistona da aynen iletilir. Büyük pistonda yüzey büyük olduğu için daha büyük basınç kuvveti elde edilir.
• Su cenderesinde büyük pistonda elde edilen basınç kuvveti ile istenilen yük kaldırılabilir.
• Su cenderesinde büyük pistonda elde edilen basınç kuvveti, kaldırılan yükün ağırlığına eşittir.
• Su cendereleri, küçük kuvvetlerle büyük yükleri kaldırmak (küçük kuvvetlerden büyük kuvvetler elde etmek) için kullanılırlar. (Yani kuvvetten kazanç sağlarlar).

Su Cenderelerinin Özellikleri :

F1 → Küçük Pistona Uygulanan Kuvvet
F2 → Büyük Pistonda Elde Edilen (Oluşan) Kuvvet
S1 → Küçük Pistonun Yüzeyi (Alanı)
S2 → Büyük Pistonun Yüzeyi (Alanı)
G1 → Küçük Pistonun Ağırlığı
G2 → Büyük Pistonun Ağırlığı
P1 → Küçük Pistona Uygulanan Kuvvetin Oluşturduğu Basınç
P2 → Büyük Pistonda Oluşan Basınç
P → Sıvı Basıncı

Farklı Su Cendereleri

Uygulamalar

1- Kalbin her kasılıp gevşemesi sonucu kanın damarlarda oluşturduğu basınca tansiyon veya kan basıncı denir. Tansiyon, su cenderesinin özelliğinden faydalanarak ölçülür. Damarlar, kapalı kabı temsil eder ve her noktadaki basınç birbirine eşittir. Fakat tansiyonun doğru ölçülebilmesi için ölçüm noktasının kalp hizasından seçilmesi ve bu nedenle sıvı yükseklik farkından dolayı oluşan basıncın oluşmaması gerekir. Bu nedenle tansiyon kalp hizasından ölçülür.
2- Araçlardaki fren sistemi, su cenderesi modeline göre çalışır. Fren pedalının bağlandığı borunun yüzeyi küçük, tekerleklerdeki balatalara bağlanan borunun yüzeyi büyüktür. Fren pedalına basıldığında, pedala uygulanan kuvvet etkisiyle borudaki hidrolik denilen sıvıda basınç oluşur ve oluşan bu basınç bu hidrolik sayesinde balatalara iletilir. Balatalarda yüzey büyük olduğu için daha büyük bir kuvvet elde edilir ve bu kuvvet balataları sıkıştırarak lastiklerin iç kısmına sürtünmesi sağlanır.

 

Hazırlayan:MURAT ÜSTÜNDAĞ
KAYSERİ MİTHATPAŞA İLKÖĞRETİM OKULU FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ