Çiçekteki dişi organın yumurtalığında bulunan, embriyo, çenek ve koruyucu kabuktan oluşan ve çimlenerek yeni bir bitkiyi meydana getiren yapıya tohum denir. Tohum, bitkilerin nesillerinin devam etmesini sağlar ve yeni bir bitkiyi oluşturabilecek bütün özelliklere sahiptir.
Tozlaşma ve döllenme olayları sonucunda dişi organın yumurtalığındaki tohum taslağında zigot oluşur. Oluşan zigot sürekli bölünerek gelişir ve embriyo denilen bitki taslağını oluşturur. Embriyo oluştuktan sonra etrafında koruyucu kabuk oluşur ve kabuğun içinde besin depo edilir.
Bitkilerde oluşan tohumların sayısı, şekli ve büyüklüğü farklı olabilir. Bunun nedeni bitkilerin bulundukları ortama ve çevre şartlarına uyum sağlamasını ve nesillerinin devam etmesini sağlamaktır. Fındık, kestane, ceviz, kaysı, fıstık, ay çekirdeği, badem, buğday, fasulye, nohut gibi bitkilerin tohumları; çilek, domates gibi bitkilerin tohum ve meyveleri besin kaynağı olarak kullanılır.
a) Tohumun Özellikleri :
1-) Canlıdır.
2-) Az miktarda su bulundurur.
3-) İçinde embriyo olduğu için bitkinin bütün özelliklerini taşır.
4-) Uygun şartlarda çimlenebilir.
5-) Çimleninceye kadar besin üretemez yani fotosentez yapamaz.
6-) Çimleninceye kadar çeneklerdeki besinlerle beslenir.
b) Tohumun Kısımları :
1-) Embriyo :
Bitkinin kök, gövde, yaprak gibi kısımlarının oluşmasını sağlayan bitki taslağıdır.
2-) Çenek :
Koruyucu kabuğun içinde, embriyonun etrafında, embriyonun besin ihtiyacını karşılayabilmesi için besin depo edilen kısımdır. Tohum çimleninceye yani bitki fotosentez yapıncaya kadar embriyo besin ihtiyacını çeneklerden karşılar.
Çeneklerdeki hücrelerde bitkinin türüne göre karbonhidrat, protein ve yağ gibi besin maddeleri depolanır.
3-) Koruyucu Kabuk :
Embriyonun etrafında bulunan ve embriyoyu dış etkilere karşı koruyan yapıdır.
|
