Türk – İslam Gök Bilimciler (Astronomlar)
Ali Kuşçu, Takiyüddin, Uluğ Bey, Bursalı Kadızade Rumi, Gıyaseddin Cemşid, Mü`in Al–Din El–Kaaşi ünlü Türk gök bilimcilerinden bazılarıdır.
a) Ali Kuşçu (Ali Bin Muhammed) :
▪ Astronomi ve matematik alanlarında çalışma yapmıştır.
▪ Đstanbul`un enlem–boylam derecelerini belirlemiştir.
▪ Ay`ın ilk haritasını çıkarmıştır ve bugün Ay`ın bir bölgesine ismi verilmiştir.
▪ Fatih Külliyesi`nde bir güneş saati yapmıştır.7
b) El-Birûni :
▪ Gökbilim, matematik, doğa bilimleri, coğrafya ve tarih alanında çalışma yapmıştır.
▪ Dünyanın yuvarlak ve kendi ekseni etrafında dönmekte olduğunu, yerçekimin varlığını
Newton`dan asırlarca önce ortaya koymuştur.
▪ Ayın, güneşin ve dünyanın hareketleri ile güneş tutulması anında oluşan olaylar üzerine
gözlemler yapmış ve günümüzdeki bilgilere yakın bilgi vermiştir.
▪ Yer ölçüsü ilminin temellerini sekiz asır önce atmış ve yerin çapını ölçmeyi başarmıştır.
▪ Kıblenin tayini için matematiksel bir yöntem geliştirmiştir.
c) Takiyüddin (El Râşid) :
▪ 16. yüzyılın en önemli astronomlarından biridir.
▪ Onun sayesinde rasathane hazırlanmıştır ve kurduğu rasathane o zaman için dönemin en
önemli astronomi aletleriyle donatılmıştır.
▪ Eserlerinde güneş hareketlerini hesaplamıştır.
▪ Saatlerden bir astronomik araç gibi bahsetmiştir. Saatlerin en önemli özelliği, dakika ve
saniyeyi dakik olarak verebilmesidir.
d) Bursalı Kadızade Rumi (Selahaddin Musa) :
▪ Ortaçağın ünlü Türk matematik ve astronomi bilginidir.
▪ Uluğ Bey tarafından yaptırılan Semerkant Rasathanesi olarak bilinen gözlemevinde
çalışmalar yapmıştır.
e) Gıyaseddin Cemşid :
▪ Matematik ve astronomi üzerine çalışmalar yapmıştır.
▪ Aritmetikte ondalık sistemi ilk kullanan kişidir.
f) Mehmet Fatin Gökmen :
▪ Kandilli Gözlemevi`nin kurucusu ve ilk müdürüdür.
▪ Temmuz 1911 tarihinden itibaren sürekli ve düzenli bir biçimde meteorolojik olayların
ölçüm ve kayıtlarının tutulmasını başlattı.
▪ 1935 yılında teleskop hava olaylarının daha doğru şekilde gözlenmesini sağladı.
g) Hatice Nüzhet Gökdoğan :
▪ Türkiye`nin ilk kadın gökbilimcisi ve ilk kadın dekanıdır.
h) Uluğ Bey :
▪ Semerkant`ta bir medrese ve bir de rasathane yaptırmıştır.
▪ Rasathane için yörede bulunan tüm mühendis, alim ve ustaları Semerkant`a çağırmıştır.
Murat Üstündağ
|
