YAŞAM KAYNAĞIMIZ SU
Su molekülü diğer sıvılardan farklı özelliklere sahiptir.
Su molekülleri arasında hidrojen bağları vardır.
Oda sıcaklığında sıvı haldedir.
Su daima yüzeyden başlayarak dibe doğru donar. (Denizlerin altında canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri buna bağlıdır).
Suyun yüzey gerilimi sayesinde bazı canlılar ve gemiler suyun üzerinde yüzebilmektedir.
Büyük su kütleleri geç ısınır ve geç soğur (Suyun termal özelliği).
Küçük bir su damlası yüzlerce mikroorganizmayı barındırabilir.
Yeryüzündeki canlılar %50-%95 oranında sudan oluşmaktadır.
“H2O” molekülünün oluşabilmesi için yüksek sıcaklık ve enerji gereklidir.
İnsan vücudunun %55-60`ı sudur.
Besinlerin hücreye taşınması için su mükemmel bir ortamdır (Diş ve kemiklerde az; kas, böbrek, karaciğer, kan ve gözde yüksek orandadır).
Vücuda giren her “on milyon” su molekülünden sadece “bir tanesi” H+ ve OH- ayrılır (iyonlaşır). Eğer bu olmazsa insan hayatını kaybeder.
SUYUN DÜNYA GENELİNDE DAĞILIMI
Dünya yüzeyinin %70`inden fazlası okyanus ve denizlerdir.
%97`si tuzlu su
%3 tatlı su (dünyadaki tatlı suyun %75`i kutuplarda, geriye kalan suyun %1`i içilebilir sudur).
Canlılığı sağlayan su toplam suyun %0.05`idir.
Türkiye`nin su potansiyeli
26 su havzası vardır.
501 milyar m3 yağış düşmektedir.
186 milyar m3 akışa geçmektedir.
Türkiye Su zengini bir ülkemidir? 110 milyar m3; 17 milyar m3 komşu ülkelere; 90 milyar m3 bize kalan miktardır.
Nehir ve çaylarımızda akan suyun miktarı 186 milyar m3; Tuna nehri 206 milyar m3.
Su zengini ülkelerde kişi başına yıllık su tüketimi 10.000 m3; Türkiye`de yaklaşık 2700 m3; bu miktar 2025`te %37 azalacaktır.
Türkiye Dünya tarımı içerisinde önemli bir paya sahiptir.
Dünya mercimek üretiminin % 20`si,
Nohut üretiminin % 10`nu karşılamaktadır.
Dünyadaki fındık üretiminin %85`i,
İncir üretiminin % 27`si,
Kayısının %17`si, kavunun %12`si, karpuzun %11`i, yeşil fasulyenin %13,7`si, biberin %9,6`sı, patlıcanın %9`u, domatesin % 8`i, kirazın %9`u, turunçgillerin %13`ü ve üzümün %6,1`i Türkiye`de üretilmektedir.
GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ (GAP)
Yapımına 1976 yılında başlandı.
1993 yılında yapılan bir araştırmaya göre “Modern Dünyanın Yedi Harikası” sıralamasında ikinci sırayı bu proje alıyor.
1994 yılında Time Dergisi`nde yayınlanan bir araştırmada da GAP dünyanın en büyük 9 projesinden bir olarak gösterilmişti.
GAP` ta 22 baraj ve 19 HES inşa edilecek. 9 baraj ve 5 HES in inşaatı tamamlandı. GAP` ta devam eden projeler ile 7 milyar kWh daha enerji üretilecek.
Toplam Su Tüketimi
%70`i tarım
%25`i sanayi
%5`i içme ve kullanma suyu olarak harcanmaktadır.
SU KAYNAKLARI İLE İLGİLİ SORUNLAR
Su kaynaklarının dengesiz dağılımı yanında 21.yy da su sorunlarını daha da arttıracak 4 önemli faktörden bahsedilir (Environment And Security, 1995).
a) Hızlı Nüfus Artışı
b) Su Sektörüne Yapılacak Yatırımların Gecikme Riski
c) Su Kaynaklarının Kullanımındaki Verimsizlik
d) Su Kaynaklarının Kirliliği
SU SAVAŞLARI ACIŞINDAN TÜRKİYE`NİN DURUMU
Türkiye iklim sınıflandırmasına göre yarı kurak bir bölgededir.
Bu nedenle, kuraklığın izlenmesi ve önceden önlemlerin alınması önem arzetmektedir.
GELECEĞİN MAVİ ALTINI; SU
Birleşmiş Milletler (BM), 2003 Çevre günün konusunu dünyadaki en değerli kaynak olarak nitelediği “SU” olarak belirledi.
Her 8 saniyede 1 çocuğun öldüğü, her 6 kişiden 1`inin temiz içme suyuna ulaşamadığı,
2.4 milyar kişi sağlıksız su şartlarına maruz kalmakta,
Nehirlerin çoğunun kuruduğu ve dünyanın 3`te 1`lik bölümünde su kuyularında arsenik kirlenmesi mevcut olduğu tesbit edilmiştir.
ÖNERİLER
SU KAYNAKLARIMIZI KİRLETMEMELİYİZ,
EN ÖNEMLİSİ
“Tasarruflu Su Kullanımı Eğitimi” ile bilinçli su kullanımı ilkokuldan başlayarak öğrencilere verilmelidir.
SU tarih boyunca birçok savaşa neden olmuştur 21.yy`da SU SAVAŞLARI yaşanabilir.
Kim olduğumuzun, nerede ve ne yaptığımızın hiçbir önemi yok, hepimizin suya ihtiyacı var.
Kaynak: Su Vakfı
|
