ÇİÇEKLİ BİTKİLERDEN BAZILARININ YETİŞTİRİLMESİ

ÇİÇEKLİ BİTKİLERDEN BAZILARININ YETİŞTİRİLMESİ

Burada daha çok laboratuar çalışmalarında kullanılacak bitkilerin yetiştirilmesi ele alınacaktır. Evde ve okulun bir köşesinde saksılarda yetiştirilecek örnekler üzerinde durulacaktır.

SAKSILARIN HAZIRLANMASI

Bitkileri yetiştirmede en kullanışlı saksılar topraktan yapılmış olanlardır. İçi sırlı kaplar ve vazolar bitkileri yetiştirilmede kullanılmamalıdır. Bitkilerin kökleri de havaya gereksinim duyarlar. Topraktan yapılmış ve içi sırlanmamış saksıların çeperlerinden kökler için gerekli hava girebilir. Adı geçen saksılar bu yönden yararlı ve kullanışlıdır.
Bitkiler dikilmeden önce saksının dibindeki delik üzerine bir kiremit parçası konur. Sonra bunun üzerine ince kum taneleri ve küçük kiremit kırıkları yerleştirilir. daha sonra saksı toprağı doldurulmalıdır.
Saksılarda yetiştirilecek bitkilerin türüne göre istediği toprak çeşitleri de değişiktir. Bunun için bitkinin istediği besin maddelerini kapsayan toprağı, bazı toprakları birbirine karıştırarak elde etmek gerekir. Çeşitli toprakları karıştırarak elde edilen bu karışıma HARÇ denilir. En çok kullanılanı ve iyi sonuç vereni adi harçtır. Bunu şöyle hazırlamak mümkündür:

- 1 ölçü temiz kum
- 1 ölçü elenmiş çiftlik gübresi
- 1 ölçü bahçe toprağı
bunlar birbirine karıştırılır.

Özel harçlar ve kullanılabilecek toprak çeşitleri şunlardır :

1- Funda Toprağı : Fundalıklardaki bitki yapraklarının çürümesi sonucu oluşan topraktır. Rengi siyahtır ve humusça zengindir.

2- Kestane Toprağı :Yaşlı kestane ağaçlarının dal ve yaprak artıklarının çürümesinden oluşan kiremit renginde bir topraktır.

3- Yaprak Çürüntüsü : Çeşitli ağaç yapraklarının üst üste gelip çürümelerinden oluşan azot ve humusça zengin bir topraktır.

4- Komposto : Her türlü bitki artığı, yabani otlar, sebze sapları, eski saksı toprakları, mutfak artıkları ve çürüyebilecek her şey bahçedeki bir köşeye yığılarak çürümeye bırakılırsa komposto toprağı elde edilir.

5- Çiftlik Gübresi : Elenmiş olarak harçlara karıştırılabilir.

6- Kum: toprağın suyu geçirebilmesi için ince dere kumundan belli bir miktar harçlara karıştırılabilir.

7- Kırmızı Toprak : Demirce zengin olan topraktır.

8- Sarı Toprak : Killi topraktır. Suyu seven bitkilere verilecek harçlara karıştırılır.

9- Kömür Tozu : Odun ve kömür tozu harçlara karıştırılırsa bitkilerin toprak içinde kalan kısımlarının ölmesi önlenir.


SAKSI DEĞİŞTİRME

Bitkiler zamanla büyüyüp gelişeceklerinden bulundukları saksı ve toprak kendilerine yetmez. Bu bakımdan saksı ve toprak yılda bir kez değiştirilmelidir. Saksı değiştirilmeden bir iki gün önce toprak sulanmalıdır. Böylece toprak bitki saksıdan çıkarılırken dağılmaz. Sonra saksı, içindeki bitki ile birlikte baş aşağı çevrilir. Bitki gövdesi sol elin iki parmağı arasına alınır. Öteki üç parmakla saksı toprağı tutulur. Saksı sağ el ile tutularak bir yere hafif hafif vurulur. Böylece bitki toprağı ile birlikte ve kökleri kopmadan kalıp gibi saksıdan çıkarılmış olur. Yeni saksının deliği kiremit parçası ile kapatılıp dibine ince bir tabaka halinde kum ve çakıl yerleştirilir. toprağı ile çıkmış olan bitki yeni saksıya oturtulur. Etrafta kalan boşluklar yeni harçla doldurulur. Bitkinin eski toprağının üstünden biraz alınarak yerine yeni hazırlanmış harçtan konur.


BİTKİLERİN BAKIMI

Bitkilere çok su vermek iyi değildir. Saksı toprağı ne çok kuru, nede çok ıslak olmamalıdır. En iyi su verme şekli saksıları içinde su bulanan bir kap içine batırıp 10 dakika bekletmektir. Böyle yapıldığında bitkinin 4-5 günlük su gereksinimi karşılanmış olur.
Saksıları kalorifer radyatörleri üzerine koymamak gerekir. Onları pencereye de çok yakın koymak uygun değildir. Çünkü pencerelerden kışın soğuk sızar.
Zaman zaman bitkilerin yaprakların alt yüzeylerini incelemek gerekir. Eğer böcek görülürse bu yapraklar ve böceklerin bulunduğu kısımlar sabunlu su ile yıkanmalı , ılık suya batırılmış bezle bu kısımlar silinmelidir. Bitkiler zamanla saksıdaki toprağın besinini tüketeceklerdir. Harcanmış olan besinleri toprağa ancak gübreler verebilir. Kullanılabilecek besin maddeleri, çiftlik gübresinde kuş ve tavuk gübrelerinde, kemik tozunda, hayvan kanında bol bulunur. Bu tür gübreler suda eriyebildiklerinden bitkiler tarafından kolayca alınabilirler. Gübre saksıya verilmeden önce bitki sulanmalıdır. Gübreler önce yağmur suyunda eritilip bu su ile bitkiler sulanır. Çiçekli bitkiler tomurcuk vermeye başladıkları zaman, üç hafta süreyle, haftada bir kez gübrelenmelidir. Gelişmiş bitkilere de Mayıs ayında başlamak üzere 15 günde bir kez olmak üzere dört kez gübre vermek iyi olur. Tohumdan yeni çıkmış fidanlar yapay gübre istemez.

TOHUMLARI ÇİMLENDİRME

Bitki tohumları ekilmeden yada çimlendirilmeden önce su içine konup birkaç saat bekletilmelidir. Bir cam kabın dibine hafif ıslatılmış süzgeç kağıtları yada kum konulur. Islak tohumlar bu kağıtlar üzerine yerleştirilir ve kabın ağzı bir cam kapakla örtülür. Kap orta ışık alan bir yere konulursa tohumlar kolayca çimlenebilir. Eğer çok sayıda tohum çimlendirilmek isteniyorsa şu yöntem daha kullanışlıdır :
Bir tahta sandık içine ince ağaç talaşı doldurulur. Üzerine su dökülerek talaş iyice ıslatılır. Sonra daha önceden duya konulmuş tohumlar talaş içine gömülür. Burada kısa zamanda çimlenme görülebilir. Açık tohumlu bitkilerin tohumları iki hafta ile birkaç ay içinde çimlenebilir. Turp ve hardal tohumları 24 saatte, fasulye, bezelye mısır, kabak, hintyağı tohumları da bir iki günde çimlenebilir.



DENEYLERDE KULLANILACAK BAZI BİTKİLERİN YETİŞTİRİLMESİ

Yazlık Bir Yıllık Bitkiler

1- Petunya- Tütün Çiçeği ( Petunia )
Bu bitkinin yaprakları tütün yaprağına benzer. Pembe, kırmız, mavi, mor, beyaz renkli olanları vardır. Çiçekler tek kat yada katmerli olabilir. Kumlu killi ve gübreli toprakları sever. Tohumlar Nisan, Mayıs aylarında saksılara ekilebilir. Üremesi tohumla veya çelikledir. Çelikler Ağustos ayı içinde alınabilir. Kum – funda karışımı toprakta çimlendirildikten sonra asıl yerine dikilebilir.

2- Latin Çiçeği ( Tropaeolum )
Çiçekleri çeşitli renklerde olup kokuludur. Katmerli ve katmersiz çeşitleri vardır. Humuslu, killi ve bol gübreli toprakları severler. Yarı gölge yerlerde iyi yetişirler. Tohumla ürerler. Tohumlar Nisan Mayıs ayında saksılara ekilebilir.


Kışlık Bir Yıllık Bitkiler

3- Şebboy ( Cheiranthus )
Katmerli, katmersiz, güzel kokulu çiçekleri vardır. Bol gübreli olan her çeşit toprakta iyi yetişirler. Tohumla üretilir. Tohumlar Ağustos Eylül aylarında ekilir. Güneşli yerde iyi yetişir.



İki Yıllık Bitkiler

4- Aslanağzı ( Antirrhinum)
Bu bitkiye dilber dudağı, balık ağzı gibi adlarda verilir. Çiçekleri renklidir. Toprak seçmez bol gübreli her toprakta yetişir. Tohum ve çelikle üretilebilir. Çok güneş sevmezler, gölge yerlerde iyi yetişirler. 2-3 yıl aynı yerde kalabilir.



Soğanlı Bitkiler

5- Lale ( Tulipa )
Çok çeşitlidir. Kumlu, killi, fundalı, hümüslü topraklarda iyi yetişir. Gölgeyi ve rüzgarlı yerleri hiç sevmez. Soğanla ve tohumla üretilir. Dikerken soğanların tabla kısmının alta gelmesine dikkat edilmelidir.


Yumrulu Bitkiler

6- Yıldız (Dahlia )
Her tür toprakta yetişebilir. Kumlu, hümüslü ve fundalı topraklarda iyi yetişir. Tohumla ürediği gibi çelikleme de yapılabilir. Bu bitkiyi yumruları ile de üretebiliriz.



Çiçek Açan Bir Salon Bitkisi

7- Sardunya ( Geranium- Pelargonium)
kireçli toprakların dışında her türlü toprakta yetişebilir. Saksılarına funda, kum, doğal gübre ve bahçe toprağının aynı oranlarda karıştırılmasından oluşan harç konulursa bitkinin gelişmesi daha iyi olur. Tohum ve çelikle ürer. Tohumlar Mayıs ayında saksıya pek derin ekilmemelidir.

Yasemin Angin