Çözeltiler; fiziksel hallerine göre, çözücü ve çözünen madde miktarına göre, çözünen maddenin azlığına, çokluğuna göre ve elektrik akımını iletip iletmemesine göre gruplandırılabilir.
a) Fiziksel Hallerine Göre Çözeltiler :
Çözeltiler, çözücü ve çözünen maddenin haline göre katı–katı, sıvı–sıvı, gaz–gaz, katı–sıvı, sıvı–katı, sıvı–gaz çözeltileri olarak gruplandırılırlar.
1-) Katı – Katı Çözeltileri :
Çözücü ve çözünen katıdır. Alaşımlar katı – katı karışımından oluşan homojen karışımlardır (çözeltilerdir).
▪ Bakır + Kalay → Bronz (Tunç)
▪ Bakır + Çinko → Pirinç
▪ Kurşun + Kalay → Lehim
▪ Nikel + Krom + Demir + Karbon → Paslanmaz Çelik
2-) Sıvı – Sıvı Çözeltileri :
Çözücü ve çözünen sıvıdır.
▪ Su + Alkol → Kolonya
▪ Su + Asetik Asit → Sirke
▪ Su + Alkol → Antifriz
3-) Gaz – Gaz Çözeltileri :
Çözücü ve çözünen gazdır.
▪ Azot + Oksijen + Karbondioksit + Su Buharı → Hava
4-) Sıvı – Katı Çözeltileri :
Çözücü sıvı, çözünen katıdır.
▪ Tuz + Su → Burun Damlası (Tuzlu Su)
▪ Şeker + Su → Şerbet (Şekerli Su)
▪ İyot + Alkol → Tentürdiyot
5-) Katı – Sıvı Çözeltileri :
Çözücü katı, çözünen sıvıdır.
▪ Gümüş + Cıva → Amalgam
6-) Sıvı – Gaz Çözeltileri :
Çözücü sıvı, çözünen gazdır.
▪ Oksijen + Su → Deniz Suyu
▪ Karbondioksit + Su → Kola, Gazoz, Soda
b) Çözücü ve Çözünen Madde Miktarına Göre Çözeltiler :
Çözeltiler, çözücü ve çözünen madde miktarına göre doymuş, aşırı doymuş ve doymamış çözeltiler olarak üç grupta incelenir.
1-) Aşırı Doymuş Çözelti :
İçerisinde çözebileceğinden daha fazla çözünen madde bulunduran çözeltilerdir. Fazla olan madde zamanla çözünmeden dibe çöker.
2-) Doymamış Çözelti :
İçerisinde çözebileceğinden daha az çözünen madde bulunduran çözeltilerdir.
3-) Doymuş Çözelti :
İçerisinde çözebileceği kadar çözünen madde bulunduran çözeltilerdir.
c) Çözünen Maddenin Azlığına ve Çokluğuna Göre Çözeltiler :
Çözeltiler, çözünen maddenin azlığına veya çokluğuna göre derişik ve seyreltik çözeltiler olarak iki grupta incelenir. Çözeltilerin derişik ya da seyreltik olması, farklı çözeltiler birbirleriyle karşılaştırıldıklarında anlaşılır. (İki çözeltiden biri derişikken, derişik olan bu çözelti başka bir çözeltiye göre seyreltik olabilir.).
1-) Derişik Çözelti :
Çözünen madde miktarı fazla olan çözeltilerdir.
2-) Seyreltik Çözelti :
Çözünen madde miktarı az olan çözeltilerdir.
d) Elektrik Akımını İletip İletmemesine Göre Çözeltiler :
Çözeltiler, elektrik akımını iletip iletmemesine göre elektrolit ve elektrolit olmayan çözeltiler olarak iki grupta incelenir.
1-) Elektrolit Çözeltiler :
Suda çözündüğü zaman iyonlarına ayrılabilen iyonik yapılı bileşiklerin suda çözünmeleri ile oluşan çözeltiye elektrolit çözeltiler denir.
İyonik yapılı bileşikler suda çözündüklerinde ayrılan (+) ve (–) iyonlar (elektrik yüklü tanecikler), çözeltide hareket ederek elektrik akımının iletilmesini sağlar.
Asit, baz ve tuzların sulu çözeltileri, deniz suyu, yüzey suları, çeşme suyu, sirke, limonlu su elektrik akımını iletebilir ve bu nedenle elektrolit çözeltilerdir.
▪ Katı haldeki tuz (iyonları bulunmadığı için) elektrik akımını iletmez.
▪ Tuz (NaCl) bileşiği suda çözündüğünde (+) yüklü Na+ iyonu yani katyonu ile (–) yüklü Cl– iyonu yani anyonu oluşur. Na+ ve Cl– iyonlarının tuzlu sudaki hareketi ile elektrik akımı iletilebilir.
▪ Tuz (NaCl) + Su → Tuzlu Su
Asit + Su → Asitli Su (Sirke)
Baz + Su → Bazik Su (Çamaşır Suyu)
2-) Elektrolit Olmayan Çözeltiler :
Suda çözündüğü zaman iyonlarına ayrılamayıp sadece moleküllerine ayrılan kovalent yapılı bileşiklerin suda çözünmeleri ile oluşan çözeltiye elektrolit olmayan çözeltiler denir. Kovalent yapılı bileşikler suda çözündüklerinde moleküllerine ayrılır ve moleküller nötr olduğu için elektrik akımını iletmez. Yağmur suyu, saf su, şekerli su, alkollü su elektrik akımını iletmez ve bu nedenle elektrolit olmayan çözeltilerdir. (Saf su çözelti değildir.).
▪ Şeker molekülleri suda molekül yapılarını koruyarak moleküllerine ayrılır. Çözünme sonucu moleküller nötr olduğu ve iyonlar oluşmadığı için şekerli su elektrik akımını iletmez.
▪ Saf suda, su molekülleri nötr olduğu için saf su da elektrik akımını iletmez.
▪ Şeker + Su → Şekerli Su
|
