Dirençleri eşit olan ampullere özdeş ampuller denir. Özdeş ampuller; seri, paralel ve karışık olarak bağlanabilirler. Özdeş ampullerin parlaklıkları, ampullerden geçen akım şiddeti veya ampullerin uçları arasındaki potansiyel fark ile doğru orantılıdır.
a) Özdeş Ampullerin Seri Bağlanması :
Özdeş ampullerin uç uca eklenmesine seri bağlama denir. Özdeş üç ampul seri olarak bağlanırsa;
▪ Ampullerin her birinden geçen akım şiddeti aynıdır.
▪ Ampuller den geçen akım şiddetleri aynı olduğu için aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ Ampullerden biri sökülürse, patlarsa veya flaman koparsa, devreden akım geçmeyeceği için diğer ampuller de söner.
▪ Devreye seri bağlanan ampul sayısı artıkça devrenin direnci büyür ve ampullerden geçen akım şiddeti küçülür.
▪ Devreye seri bağlanan ampul sayısı arttıkça, az ampullü devredeki ampullere göre çok ampullü devredeki ampullerin parlaklıkları azalır fakat o devredeki seri bağlı ampuller aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ Devreye seri bağlanan ampul sayısı artsa bile pilin kullanım ömrü değişmez. Tek ampul devreye bağlı iken pil ne kadar süreyle enerji veriyorsa iki veya üç ampul bağlı olduğunda da pil aynı süre enerji verir.
▪ (*) Süsleme ışıklarının çok parlak olması gerekmediği için seri bağlanır. Ancak ampullerden biri çalışmadığında diğerleri de söner.
▪ 1. Şekildeki 1. ampul en parlak yanar.
▪ 2. Şekildeki 2. ve 3. ampuller aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ 3. Şekildeki 4. 5. ve 6. ampuller aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ 1. Şekildeki 1. ampul, 2. şekildeki 2. ve 3. ampullerden, 2. şekildeki 2. ve 3. ampul de 3. şekildeki 4. 5. ve 6. ampullerden daha parlak yanar.
b) Özdeş Ampullerin Paralel Bağlanması :
Özdeş ampullerin birer uçlarının bir noktaya, diğer uçlarının da başka bir noktaya bağlanmasına paralel bağlama denir. Özdeş üç ampul paralel olarak bağlanırsa;
▪ Ampullerin her birinden geçen akım şiddeti aynıdır.
▪ Ampullerden geçen akım şiddetleri aynı olduğu için aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ Ampullerden biri sökülürse, patlarsa veya flaman koparsa devreden akım geçeceği için diğer ampuller aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ Devreye paralel bağlanan ampul sayısı artıkça devrenin toplam direnci küçülür ve ana koldan geçen akım şiddeti büyür. Fakat paralel kolların sayısı arttığı için her bir ampulden geçen akım şiddeti değişmez.
▪ Devreye paralel bağlanan ampul sayısı artsa bile az ampullü devredeki ampullere göre ampullerin parlaklıkları değişmez.
▪ Devreye paralel bağlanan ampul sayısı arttıkça pilin kullanım ömrü ampul sayısına bağlı olarak azalır. Tek ampul devreye bağlı iken pil ne kadar süreyle enerji veriyorsa iki ampul olduğunda bunun yarısı kadar süreyle, üç ampul bağlı olduğunda ise üçte biri kadar süreyle enerji verir.
▪ Evlerde, apartmanlarda ve arabalarda kullanılan ampuller, yandıklarında parlaklıklarının azalmaması için birbirine paralel olarak bağlanır. Ayrıca her bir ampul diğerlerini etkilemeden ayrı anahtarlara bağlanabilir.
▪ Her üç şekildeki bütün ampuller aynı parlaklıkta yanarlar.
c) Özdeş Ampullerin Karışık Bağlanması :
Ampullerin birbirine seri ve paralel olarak bağlanmasına karışık bağlama denir. Özdeş ampuller karışık olarak bağlanırsa;
▪ Devreye seri olarak bağlanan ampullerden geçen akım şiddetleri aynıdır. Bu nedenle devreye seri olarak bağlanan ampuller aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ Devreye paralel olarak bağlanan ampullerden geçen akım şiddetleri aynıdır. Bu nedenle devreye paralel olarak bağlanan ampuller aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ Devreye seri bağlanan ampullerden geçen akım, paralel bağlanan ampullerden geçen akımdan fazla olacağı için seri bağlı ampuller, paralel bağlı ampullerden daha parlak yanarlar.
▪ 2. ve 3. ampuller aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ 1. ampul, 2. ve 3. ampulden daha parlak yanar. (İ1 = İ2 > İ3 olduğu için.).
▪ Devreye seri bağlanan ampul sayısı arttıkça eşdeğer direnç artacağı için akım şiddeti azalır ve bu nedenle seri ve paralel bağlanan ampullerin parlaklığı azalır.
▪ 1. ve 4. ampuller aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ 2. ve 3. ampuller aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ 1. ve 4. ampul, 2. ve 3. ampulden daha parlak yanar.
▪ Devreye seri bağlanan ampullerin sayısı arttığında seri ve paralel bağlı ampullerin parlaklıkları azalır.
▪ Devreye paralel bağlanan ampullerin sayısı arttıkça paralel bağlı olan dirençlerin eşdeğer direnci küçüleceğinden devrenin toplam eşdeğer direnci küçülür ve seri bağlı olan ampullerin parlaklığı artar, paralel bağlanan ampullerin parlaklığı azalır.
▪ 2. 3. ve 4. ampuller aynı parlaklıkta yanarlar.
▪ 1. ampul, 2. 3. ve 4. ampulden daha parlak yanar.
▪ Devreye paralel bağlanan ampullerin sayısı arttığında seri bağlı ampullerin parlaklığı artar, paralel bağlı ampullerin parlaklığı azalır.
|
