Fen Bilgisi Laboratuvarında Kullanılan Deney Türleri
(Özmen&Yiğit, 9. Bölüm, s. 81-85)

Deneylerin hangi amaca hizmet ettiklerinin ve uygulamada nelere dikkat edilmesi gerektiğinin belirlenmesinde öğretmen ve öğrencilere yardımcı olması için Fen Bilgisi laboratuvarında yapılan deneyleri üç başlık altında toplanabilir :

- Sonuçlarına göre deneyler
- Yapılış sekline göre deneyler
- Yapılış zamanına göre deneyler 

A-) Sonuçlarına göre deneyler : Bu tür deneyler üç grupta toplanabilir :

A.1-) Kapalı uçlu deneyler :

Bu tür deneyler teorik olarak sınıfta verilen bilgilerin ispatlanması amacıyla gerçekleştirilen deneylerdir. Bu tür deneylerde öğrencilerin elinde bir föy veya deney kılavuzu bulunur. Bu kılavuzda deneyle ilgili amaçlar ve işlem basamakları bulunur ve öğrenciler işlem basmaklarını takip ederler.

A.2-) Açık uçlu deneyler :

Bu tür deneyler fen ile ilgili teorik bilgilerin bizzat öğrenciler tarafından yapılan deney veya etkinliklerle belirlenmesini amaçlamaktadır. Bu deneylerde öğrencilere sadece yapılacak deneyin amacı verilir ve gerekli araç gereçler temin edilir, deneyin nasıl yapılacağı, sonuçta ne bulunacağı hakkında bilgi verilmez. Deneyin yapılması, verilerin toplanması, analizi ve yorumlanması öğrencilere bırakılır.

A.3-) Hipotez test etme türü deneyler :

Bu tür deneylerde öğrenciler bir problem durumuyla ilgili olarak ya kendi kurdukları, ya da öğretmen tarafından kendilerine verilen bir hipotezi, kendi tasarladıkları deneylerle test ederek çözüme kavuşturmayı amaçlamaktadırlar.
Hangi deneylerin yapılacağının belirlenmesi, deneylerde kullanılacak araç gereçlerin belirlenmesi ve temin edilmesi, deneylerin yapılması, verilerin toplanması, yorumlanması ve sonuç çıkarma tamamen öğrencilere bırakılır. Öğrenci elde ettiği sonuçlara dayanarak hipotezi kabul eder veya reddeder.

B-) Yapılış sekline göre deneyler : Bu tür deneyler üç grupta toplanabilir :

B.1-) Bireysel deneyler :

Bu tür deneyler her bir öğrencinin kendi başına yaptığı deneylerdir. Her öğrenciye araç gereç sağlamanın zor olduğu kalabalık sınıflarda uygulanması zordur. Ayrıca öğretmenin sınıftaki her öğrenciye zaman ayırması da zordur.

B.2-) Grup deneyleri :

Sınıftaki öğrencilerin 2 veya daha fazla kişilerden oluşan gruplar halinde yürüttükleri deneylerdir. Bir tek kişi tarafından yapılamayacak yardımlaşmayı gerektiren deneylerde grup çalışması tercih edilir. Gruptaki öğrencilerin görevlerinin dengeli dağıtılması ve bütün öğrencilerin sorumluluk alması önemlidir.

B.3-) Gösteri deneyleri (demonstrasyon) :

Genellikle madde ve malzeme yetersizliği, deneylerin öğrenciler için tehlikeli olması, deneyin hassas çalışma gerektirmesi, sınıfların kalabalıklığı veya zaman yetersizliği gibi nedenlerden dolayı, deneylerin öğretmen veya seçilen bir grup tarafından öğrencilerin gözlemleyebilecekleri bir şekilde yapılması temeline dayanan deney türüdür.

C-) Yapılış zamanına göre deneyler :

C.1-) Dersin başında yapılan deneyler :

Öğrencileri motive etmek, derse ilgi çekmek, öğrenme isteğini uyandırmak, anlatılacak konuya giriş yapmak ve ders öncesi öğrenilecek konu hakkında öğrencilerin kafalarında sorular oluşturmak amacı ile kullanılan deneylerdir.
Bu tür deneyler sonunda elde edilen bilgiler öğrencilerin daha önceki bildikleri ile çelişirse daha dikkat çekici olur.

C.2-) Öğretim süreci içerisinde yapılan deneyler :

Bu tür deneyler ders devam ederken bir ilkeyi, bir olguyu veya bir kavramı öğrencilere öğretmek amacıyla yapılan deneylerdir.

C.3-) Dersin herhangi bir anında yapılan deneyler :

Ders sürecinin herhangi bir anında bir problemi çözmek amacıyla kurulmuş bir hipotezi test etmek için kullanılan deneylerdir.

C.4-) Dersin sonunda yapılan deneyler :

Bu tür deneyler öğretim süreci sonunda, ders içerisinde teorik olarak anlatılan bilgilerin doğruluğunun ispatlanması için kullanılırlar.