ÇALIŞMA YAPRAKLARININ ÖĞRENCİ BAŞARISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ:
 ASİT BAZ ÖRNEĞİ
Sibel Er Nas, sibelernas@mynet.com ; Salih Çepni,cepnisalih@yahoo.com
Nagihan Yıldırım, nagihan509@mynet.com; Tülay Şenel, tulaysenel41@yahoo.com

ÖZET
 Eğitim öğretim faaliyetlerinde pek çok öğretim teknolojisi kullanılmaktadır. Bunlardan biri de çalışma yapraklarıdır. Bu çalışmada asit ve bazlar konusunda bütünleştirici yaklaşıma göre hazırlanan çalışma yaprağının öğrenci başarısı üzerindeki etkisinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Yarı deneysel yöntem kapsamında yürütülen bu çalışmada veri toplama araçları olarak başarı testi, yarı yapılandırılmış mülakat ve yapılandırılmamış gözlem kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini 2006–2007 eğitim öğretim yılında ilköğretim 8. sınıfta okuyan 50 öğrenci oluşturmaktadır. Deney grubu öğrencilerine araştırmacıların hazırlamış oldukları çalışma yaprakları kullanılarak ders anlatılırken, kontrol grubu öğrencilerine herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır. Konu öncesinde ve sonrasında her iki gruba 20 sorudan oluşan geçerlik ve güvenirliği sağlanmış başarı testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda çalışma yapraklarıyla öğretimi yapılan deney grubu öğrencilerinin kontrol grubundaki öğrencilerine göre daha fazla başarılı oldukları belirlenmiştir.  Eğitim öğretim faaliyetlerinde öğrenci ilgisini çekmek ve öğrenci başarısını artırmak için farklı konuların işlenmesinde çalışma yapraklarının kullanılması gerektiği önerileri getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Çalışma Yaprakları, Bütünleştirici Öğrenme Kuramı, Fen ve Teknoloji, Öğrenci Başarısı.
ABSTRACT
A lot of teaching technologies are used in educational activities. One of the these teaching tecnologies is worksheeds. The aim of this study is to reveal effect on student achievement of worksheed that prepared as suitable consructivist approach about acid and base subject. In thıs research, semi-experimental method was applied. To collect the data, achievement test, semi-structured interviews and  observation  were used. Sample is consist of 50 primary school 8 grade students in 2006–2007 academic year. Acid and base subject is selected as research subject. Sample is divided into two as experimental and control groups. One group was taught with using worksheed. The other group was taught with traditional insruction. Pre and post tests were applied to students. As a consequence of analysies, it is seen that experimental group are more achievement than control group. The research is finalized with a suggestion that worksheeds should have used for another subjects teaching to increasing achievement  and interest of  students.

Keywords: Worksheeds, Costructivist Learning Theory, Science and Tecnology, Student Achievement.

GİRİŞ
Günümüz toplumlarındaki hızlı değişimler kişilerin hayat boyu öğrenmelerini devam ettirmelerini ve yeni öğrendiği bilgileri eski bilgileri ile birleştirerek yeni bilgi yapılanmalarına gitmelerini gerektirir (Atasoy, 2004). Bilgilerdeki bu hızlı değişimlerle birlikte eğitimdeki yenilikleri kavrayan, görevlerinin farkında olan ve onları bilinçli olarak yerine getirebilecek olan bireylere olan gereksinim artmaktadır (Erdem, Demirel, 2002). Bu bireylerin yetiştirilmesi öncelikle eğitim öğretim ortamlarının verimli hale getirilmesine ve bireylerin zihinsel gelişmelerini sağlayacak yeni yöntem ve tekniklerin oluşturulmasına bağlıdır. Öğrencilerin zihinsel gelişmelerini sağlamak için onlara temel becerilerin kazandırılması gerekir. Çünkü temel beceriler kullanılarak zihinsel gelişim sağlanabilir. Zihinsel olarak gelişen birey büyük olasılıkla araştırma ruhuna sahip ve sorumluluk duygusu gelişmiş birey olur ( Yiğit, Akdeniz & Kurt, 2001).
Fen ve doğa etkinlikleri bireylerin kendi çabalarıyla ve kendi anlayışlarıyla keşfedilip öğrenildiği takdirde daha anlamlı ve kalıcı öğrenmenin gerçekleştiği bilinmektedir. Fenin doğasıyla örtüşen bu yeni yaklaşım bütünleştirici öğrenme olarak tanımlanmaktadır. Bütünleştirici öğrenme kuramı öğrencilerin mevcut bilgilerini kullanarak yeni karşılaştıkları duruma anlam vermelerini, yeni bilgi edinmelerini ve öğrenmeyi açıklamaya çalışan bir öğrenme kuramıdır (Çepni, Akdeniz, Keser, 2000; Çepni ve diğ.2001; Özbek,2005). Bu kuram dışarıdan aktarma yoluyla bilgilerin verilemeyeceğini aksine bilginin öğrenen kişinin zihninde yapılandırıldığı fikri üzerinde durmaktadır (Shiland,1999).
Günlük hayatta karşılaşılan pek çok olayın nedeninin fendeki yasa, ilke, kuram, kavram veya olgularla açıklanabileceği bilinmektedir. Günlük hayattaki pek çok kavram ve olay fenle ilişkili olmasına rağmen aksine öğrenciler bu kavramlarla olayların tamamına yakınını günlük hayatla ilişkilendirememekte ve soyut ve zor olarak görmektedirler. Bundan dolayı birçok durumda yeterli başarıyı gösterememekte ve birçok kavramı yanlış yapılandırmaktadırlar (Çepni (edit.),2005). Öğrencilerin yeterli başarıyı gösteremedikleri ve yanlış kavradıkları konulardan biri de asit ve bazlar konusudur. Asit ve bazlar konusu hem fen müfredatında önemli bir yere sahip hem de günlük hayatla ilişkili bir konudur.
Öğrencilerin asit ve bazlarla ilgili birçok kavram yanılgılarına sahip olduğu ve durum ve olayları günlük yaşamla ilişkilendiremedikleri bilinmektedir (Hand, Treagust, 1991; Ayas, Özmen,1998; Demircioğlu, Özmen ve Ayas, 2001; Özmen, Yıldırım,2005). Öğrencilerin yanlış anlamalarını en aza indirgemek ve okul bilgisini günlük hayatla ilişkilendirmesini sağlamak için bütünleştirici yaklaşımın 3E, 4E,5E ve 7E modelleri geliştirilmiş ve bu modellere uygun çalışma yaprakları veya etkinlikler her geçen gün çeşitli araç gereçler ve öğretim teknolojileri ile desteklenerek geliştirilmektedir. Eğitim öğretim faaliyetlerinde kullanılabilecek pek çok öğretim teknolojisi bulunmaktadır. Bunlardan biri de çalışma yapraklarıdır.
Çalışma yaprakları; herhangi bir konunun öğretimi sırasında öğrencilerin yapacağı bireysel etkinliklerin bulunduğu ve bu etkinliklerle ilgili öğrencilerin verilen işlem basamaklarıyla birlikte kendi öğrenmelerinden sorumlu olmalarını sağlayan yazılı materyallerdir (Michaelis, Garcia, 1996; Kurt, 2002; Çakır, 2004). Çalışma yaprakları öğretmenler ve öğrenciler tarafından çok sık kullanılmaktadırlar. Çalışma yapraklarının öğrencilerin derse karşı ilgisini artırdığı ve başarıyı olumlu yönde etkileyen özelliklere sahip olduğu hususunda çeşitli çalışmalar bulunmaktadır (Kurt, Akdeniz, 2002; Özmen, Yıldırım, 2005). Bu çalışmaların çoğunluğu teorik yapıda ya da genele hitap edecek şekilde tasarlanmıştır. Konu bazında ilköğretim seviyesinde özel materyallere ihtiyaç duyulduğu bilinen bir gerçektir. Bu çalışmada asit ve bazlar konusunda bütünleştirici yaklaşımın 5E modeline göre hazırlanan çalışma yaprağının öğrenci başarısı üzerindeki etkisinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.

YÖNTEM
Yarı deneysel yöntem kapsamında yürütülen bu çalışmada veri toplama araçları olarak başarı testi, yarı yapılandırılmış mülakat ve yapılandırılmamış gözlem kullanılmıştır. Çalışma 2006–2007 güz döneminde Trabzon ilindeki bir ilköğretim okulunda öğrenim gören 50 sekizinci sınıf öğrenciyle yürütülmüştür. Örneklem deney ve kontrol grubu olmak üzere rasgele ikiye ayrılmıştır. Asit ve bazlar konusu her iki gruba da aynı ders öğretmeni tarafından anlatılmıştır. Deney grubu öğrencilerine araştırmacıların hazırlamış oldukları çalışma yaprağı (Ek.1) kullanılarak ders anlatılırken, kontrol grubu öğrencilerine herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır. Konu öncesinde ve sonrasında her iki gruba 20 sorudan oluşan geçerlik ve güvenirliği sağlanmış başarı testi uygulanmıştır. Her iki gruptan 3`er öğrenci olmak üzere toplam 6 öğrenci ile yarı yapılandırılmış mülakatlar yürütülmüştür. Mülakata katılan deney grubu öğrencileri A, B ve C harfleri ile kodlanırken, kontrol grubu öğrencileri D,E ve F harfleri ile kodlanmıştır. Mülakatlarda öğrencilere 4`er soru yöneltilmiştir. Mülakat verileri içerik ve betimsel analize tabi tutulmuştur. İçerik analizinde elde edilen verilerden bir matris oluşturulmuştur.  Başarı testinden elde edilen veriler ise SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir.

BULGULAR
A. Başarı testinden elde edilen bulgular;
Deney ve kontrol grupları öğrencilerine uygulanan başarı testinin ön test ve son test uygulamalarından elde edilen veriler bağımsız-t testi kullanılarak analiz edilmiştir. Öğrencilerin ön test ve son test puanları arasında yapılan bağımsız t-testinin sonuçları aşağıdaki Tablo1 ve Tablo 2`de sunulmuştur.

Tablo 1.Öğrencilerin ön test puanlarına ilişkin t-testi sonuçları
Gruplar N Ortalama SS sd t p
Deney 26 36,58 19,44 48 0,264 0,793
Kontrol 24 37,96 17,43   
N: Kişi sayısı, SS: Standart sapma, sd: Serbestlik derecesi
Tablo 1`deki veriler deney ve kontrol grupları öğrencilerinin ön test başarı puanları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığını göstermektedir( t= 0,264, p>.05).

Tablo 2. Öğrencilerin son test puanlarına ilişkin t-testi sonuçları
Gruplar N Ortalama SS sd t p
Deney 26 78,07 14,83 48 4,96 0,000
Kontrol 24 55,20 17,72   
N: Kişi sayısı, SS: Standart sapma, sd: Serbestlik derecesi
Tablo 2`deki veriler deney ve kontrol grupları öğrencilerinin son test başarı puanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir farklılığın olduğunu göstermektedir     ( t=4,96,  p<.05).

B. Mülakatlardan elde edilen bulgular;
Bundan sonra yapılan fen ve teknoloji derslerinin bu şekilde devam etmesini ister misiniz? Neden?  Sorusuna öğrencilerin verdikleri cevaplar aşağıda sunulmuştur.
A öğrencisi “ İsterim tabi. Bu şekilde ders işleyince konuları daha iyi anlarım. Kendimiz için daha iyi olacaktır” şeklinde düşüncelerini ifade etmiştir.
B ve C öğrencileri çalışma yaprakları kullanılarak anlatılan derslerin daha zevkli ve eğlenceli olduğunu söylemişlerdir.
D ve E öğrencileri bu şekilde derslerin yürütülmesini istemediklerini ve ders sırasında canlarının çok sıkıldığını söylemişleridir.
F öğrencisi ise fen dersini pek sevmediği söylemiştir. Bu nedenle dersi takip etmek istemediğini belirtmiştir.
Materyal kullanılarak işlenen fen ve teknoloji dersinden hoşlanıyor musunuz? Niçin? Sorusuna öğrencilerin vermiş oldukları cevaplar aşağıda sunulmuştur.
Öğrencilerin çoğunluğu materyal kullanılarak anlatılan derslerden hoşlandıklarını söylerken sadece F öğrencisi hoşlanmadığını belirtmiştir. Öğrenciler gerekçe olarak materyallerin dikkatlerini çektiklerini söylemişleridir.
Fen ve teknoloji dersini daha önceki fen ve teknoloji derslerinden hangi yönlerden farklı buldunuz?  Sorusuna öğrencilerin verdikleri cevaplar aşağıda sunulmuştur.
Tablo 3. Deney grubu öğrencilerinin işlenen dersin farklı buldukları yönleri
Ö.K Eğlenceli Katılım İlgi Zevk Dikkat çekme
A Çok eğlenceliydi Aktif katıldım Fen dersine
 ilgim arttı G.B Materyal çok dikkatimi çekti
B G.B Her şeyi yaptım G.B Ders çok zevkliydi Çalışma kâğıdı dikkatimi çekti
C Eğlendim Derse katıldım G.B Çok zevk aldım Çalışma kâğıdı dikkatimi çekti
Ö.K: Öğrenci Kodları      G.B: Görüş Bildirmedi
Deney grubu öğrencilerinin tamamı derse aktif olarak katıldıklarını ve dersi dikkat çekici bulduklarını söylemişlerdir.
D,E ve F öğrencileri işlenen dersi hiçbir açıdan farklı bulmadıklarını söylemişlerdir.

C. Gözlemlerden elde edilen bulgular;
Çalışma yaprağının giriş kısmında bulunan resmin öğrencilerin dikkatlerini çektiği ve öğrencileri güdülemede etkili olduğu gözlenmiştir. Giriş kısmındaki soruyu etkinlik yapılmadan kendi aralarında tartıştıkları görülmüştür. Ayrıca bütün öğrencilerin derse aktif olarak katıldıkları ve süreç boyunca elde ettikleri sonuçları yakınlarında bulunan arkadaşları ve öğretmenleri ile paylaştıkları gözlenmiştir.

 TARTIŞMA
Çalışma yaprağının giriş kısmındaki görseller ve “ Acaba hangisi asit, hangisi bazdır? Neden?” sorusunun öğrencilerin dikkatlerini çektiği gözlenmiştir. Buradan derse giriş kısmında görsel materyallere yer verilmesinin öğrencilerin derse güdülenmesinde etkili olacağı düşünülmektedir.Bu durum Özmen ve Yıldırım( 2005)`ın çalışma yapraklarının öğrencileri derse motive etmede etkili olduğu bulgusuyla paralellik göstermektedir. Öğrenme sürecinde öğrencinin ne kadar çok duyu organlarına hitap edilirse öğrencinin bu sürece katılım oranının artacağı düşünülmektedir.
Bütünleştirici öğrenme kuramı bilginin öğrenen kişinin zihninde yapılandırıldığı fikri üzerinde durmaktadır (Shiland,1999). Bu kurama uygun yöntemlerin öğretim ortamlarında uygulanmasının zorunlu hale geldiği ifade edilmektedir (Kurt,2002). Bu söylenenlere paralel olarak yapılan çalışmada çalışma yapraklarından sonra öğrencilerin başarılarının kontrol grubu öğrencilerine göre daha fazla arttığı belirlenmiştir. Buradan bütünleştirici öğrenme kuramına uygun yöntemlerin başarıyı artırdığı sonucuna ulaşılabilir. Bu kuramda öğrenciler daha aktif olarak derse katıldıkları için öğrendikleri kavramları daha kolay içselleştirdikleri düşünülebilir.
Deney ve kontrol grupları öğrencilerinin ön test ve son test puanları karşılaştırıldığında, başlangıçta ön test puanları arasında anlamlı bir farklılık belirlenmemiştir. Bu durum gerek her iki grubun ön test ortalamalarından görülebildiği gibi, t- testi ile istatiksel olarak da arada anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir (t(48)=0,264, p>.05). Son test puanlarının incelenmesi sonucu ise deney grubu lehine anlamlı bir durumun söz konusu olduğu görülmektedir. Bu durum her iki grubun son test ortalamalarından görülebileceği gibi, yapılan t-testi sonuçları da deney grubu lehine anlamlı bir farklılığın meydana geldiğini göstermektedir( t(48)= 4,96, p<.05). Deney grubu öğrencilerinin çalışma yaprakları ile kontrol grubu öğrencilerinin ise geleneksel yöntemlerle öğretildiği düşünüldüğünde, bu sonuçlar çalışma yapraklarının geleneksel yönteme oranla öğrenci başarısında daha etkili olduğunu göstermektedir.
Çalışma yapraklarının uygulanması sürecinde öğrencilerin derse aktif olarak katıldıkları ve elde ettikleri sonuçları yakınlarında bulunan arkadaşları ve öğretmenleri ile paylaştıkları gözlenmiştir. Fakat kontrol grubu öğrencilerinin birçoğunun derse aktif olarak katılmadığı görülmüştür. Çalışma yaprakları kullanılarak öğrencilerin derse ilgilerinin çekilebileceği ve güdülenmelerinin sağlanabileceği belirlenmiştir. Öğrencilerin kendilerinin aktif olduğu ve duyu organlarının birçoğunu kullandığı derslere katılımda oldukça istekli olduğu bilinmektedir.
Deney grubu öğrencilerinin tamamı dersin işlenen şekliyle devam etmesini istediklerini söylemelerine rağmen kontrol grubu öğrencilerinin ikisi dersin işlenen şekliyle devam etmesini istemediklerini söylemektedirler. Buradan materyal kullanılarak işlenen derslerin öğrencilerin derse olan ilgilerini artırdığı sonucuna ulaşılabilir.

SONUÇ
Araştırma sonucunda ön-test ve son-test puanları incelendiğinde çalışma yapraklarıyla öğretimi yapılan deney grubu öğrencilerinin kontrol grubundaki öğrencilerine göre daha fazla başarılı oldukları belirlenmiştir.
Mülakatlardan elde edilen verilerden çalışma yapraklarının öğrencileri derse motive ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca çalışma yaprağı kullanılarak işlenen dersleri öğrencilerin daha zevkli ve eğlenceli buldukları belirlenmiştir.
Çalışma yaprağı ile yürütülen derste öğrencilerin sürece daha aktif katıldıkları, arkadaşları ve ders öğretmeni ile elde ettikleri sonuçları paylaştıkları gözlenmiştir.

ÖNERİLER
Çağdaş öğrenme kuramlarına uygun geliştirilen çalışma yapraklarının öğrencilere bilimsel süreç becerilerini kazandırmayı sağlayacağı, öğrencinin ilgisini çekeceği ve öğrenci başarısını artıracağı beklendiğinden farklı konuların işlenmesinde bütünleştirici öğrenme kuramına göre hazırlanmış çalışma yapraklarından yararlanılmalıdır.
Çalışma yapraklarının öğretmenler tarafından derslerde etkili bir şekilde kullanılmasını sağlamak için öğretmenlere gerekli bilgilendirme yapılmalıdır.
Yapılan gözlemler sonucunda çalışma yapraklarının bütün öğrencileri istekli olarak derse kattığı belirlenmiştir. Bu bağlamda, çalışma yapraklarının derslerde ilgisiz olan öğrencileri ne oranda derse katabileceği araştırılmalıdır.
Bütünleştirici öğrenme kuramına dayalı çalışma yaprakları ile uygulamaların öğrencilerin duyuşsal davranışlarındaki etkileri konulu başka bir araştırma yapılabilir.

KAYNAKLAR
Atasoy, B. (2004). Fen Öğrenimi ve Öğretimi (Gözden Geçirilmiş Baskı ), Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
Ayas, A., Özmen, H. (1998).Asit-baz Kavramlarının Güncel Olaylarla Bütünleştirilme Seviyesi: Bir Örnek Olay Çalışması. KTÜ Fatih Eğitim Fakültesi III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı,(s.153–159), Trabzon.
Çepni, S., Akdeniz, A.,R. ve Keser, Ö.,F., Fen Bilimleri Öğretiminde Bütünleştirici Öğrenme Kuramına Uygun Örnek Rehber Materyallerin Geliştirilmesi, 19. Fizik Kongresi, 26-29 Eylül 2000, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Çepni, S., Şan, M., H., Gökdere, M. ve Küçük , M., Fen Bilgisi Öğretiminde Zihinde Yapılanma Kuramına Uygun 7E Modeline Göre Örnek Etkinlik Geliştirme, Yeni Binyılın Başında Türkiye`de Fen Bilimleri Eğitim Sempozyumu, 7-8 Eylül 2001, Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Bildiriler Kitabı, 183-190.
Çepni, S.(edit.), Ayas, A, Akdeniz, A.R., Özmen, H., Yiğit, N. ve Ayvacı, H.Ş. (2005).Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi, Pegema Yayıncılık, Ankara.
Çakır, İ., (2004). Fen Bilgisi Öğretmenlerine Ders Destek Materyali Hazırlama ve Kullanma Becerisi Kazandırmaya Yönelik Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Demircioğlu,G., Özmen,H.& Ayas, A.(2001). Kimya Öğretmen Adaylarının Asitler ve Bazlarla İlgili Yanlış Anlamalarının Belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yeni Binyılın Başında Türkiye`de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, s.451–457, İstanbul.
Erdem, E., Demirel, Ö., 2002.  Program Geliştirmede Yapılandırmacılık Yaklaşımı, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 81-87.
Hand, B.& Treagust, D.F.(1991). Student Achievement and Science Curriculum Development Using a Consructivist Framework. School Science and Mathematics, 91(4), 172–176.
Kurt, Ş.,(2002). Fizik Öğretiminde Bütünleştirici Öğrenme Kuramına Uygun Çalışma Yapraklarının Geliştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Kurt,Ş., Akdeniz, A.R.(2002). Fizik Öğretiminde Enerji konusunda Geliştirilen Çalışma Yapraklarının Uygulanması. ODTÜ Eğitim Fakültesi V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16–18 Eylül, Ankara.
Michaelis, J.U., Garcia, J.(1996). Social Studies For Childeren, Eleventh Edition, Allyn&Bacon. USA.
Özbek, R., Öğretmen Algılarına Göre Eğitim Fakültesi Öğretim Programının, İlköğretim Öğretim Ortamlarının ve Öğretmenlerin “Yapılandırmacı Öğretim” Anlayışına Yönelik Düşüncelerinin Değerlendirilmesi, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 28-30 Eylül 2005, Denizli.409-415.
Özmen, H., Yıldırım,N. Çalışma Yapraklarının Öğrenci Yapısına etkisi: Asitler ve Bazlar Örneği, Türk Fen Eğitimi Dergisi, Yıl,2, Sayı:2, Kasım 2005.
Saka, A.,Akdeniz, A.R.& Kurt,Ş.(2001). Biyoloji Öğretmenlerine Çalışma Yaprağı Geliştirme ve Kullanma Becerileri Kazandırmak İçin Bir Yaklaşım. Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yeni Bir Yılın Başında Türkiye`de fen Bilimleri Sempozyumu,7–8 Eylül 2001, Bildiriler Kitabı,176–182, İstanbul.
Shiland, T.W., Constructivism: The Implications For Laboratory Work. Journal of Chemical Education, 76,1 (1999) 107–109.
Yiğit, N.,Akdeniz, A.R.& Kurt, Ş.(2001). Fizik  Öğretiminde   Çalışma     Yapraklarının
              Geliştirilmesi, Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yeni Bin Yılın Başında Türkiye`de Fen Bilimleri Sempozyumu, 7–8 Eylül 2001, Bildiriler Kitabı, s. 151–157, İstanbul.

Ek.1:

               ASİT VE BAZLARI TANIMAYA NE DERSİNİZ…!

                                                                                        
    
 Kırmızı Mavi
Elma   
Limon  
Diş macunu  
Sabunlu su  
Sirke  

-  Hangi maddeler turnusol kağıdını kırmızıya dönüştürdü?

……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

-  Hangi maddeler turnusol kağıdını maviye dönüştürdü?
.............................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………….

-  Bulduğunuz sonuçlara göre sizce asit ve bazların özellikleri neler olabilir?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Acaba bir maddenin asit mi, baz mı olduğunu turnusol kağıdını kullanmadan anlayabilir miyiz?

Size verilen vişne suyu, portakal suyu ve sodaya kırmızı lahana suyunu damlatınız.

-  Vişne suyu, portakal suyu ve sodanın renginde ne gibi değişikli oldu? Vişne suyu, portakal suyu ve sodanın asit mi, baz mı olduğunu belirtiniz?
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

- Karınca ısırdığında yakıcı bir acı hissetmemizin nedeni nedir? Açıklayınız?
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

1. Bir maddenin asit mi, baz mı olduğunu nasıl anlayabilirsiniz? Açıklayınız.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

2. Günlük yaşamda kullandığımız asit ve bazlara örnekler veriniz?
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

3. Evde annelerimizin limonun suyunu mermere damlatmamamızı tembihlerler. Sizce bunun nedeni nedir?
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………

Kaynak://www.yeditepe.edu.tr/yeditepe/Yeditepe%20UniverSiteSi/EGitim/LiSanS/EGitim%20FakulteSi/EDU7/Makaleler/Cilt%202%20Sayi%202.aspx?cacheid=/Yeditepe%20UniverSiteSi/EGitim/LiSanS/EGitim%20FakulteSi/EDU7/Makaleler/Cilt%202%20Sayi%202