Dünya`nın, üzerinde bulunan cisimlere uyguladığı kütle çekim kuvvetine yer çekimi kuvveti denir. Yer çekimi kuvveti, kütle çekim kuvvetinin Dünya için isimlendirilmiş halidir ve temas gerektirmeyen bir kuvvettir.
▪ Dünya`nın, üzerinde bulunan bir cisme uyguladığı yer çekimi kuvvetinin büyüklüğüne ağırlık denir.
▪ Ağırlık G ile gösterilir, yönlü büyüklüktür.
▪ Ağırlıkta bir kuvvet olduğu için dinamometre ile ölçülür ve birimi Newton`dur. Günlük hayatta kullanılan yaylı el kantarı veya baskül de bir çeşit dinamometredir ve ağırlık ölçmek için kullanılır. Fakat günlük hayatta kullanılan yaylı el kantarı veya baskül, kütle ölçmek için bölmelendirilmiştir ve bunlarla kütle ölçülebilmektedir.
▪ Yer çekimi kuvveti cisimleri daima Dünya üzerindeki her noktada Dünya`nın merkezine çeker. Bu nedenle yer çekimi kuvvetinin yani cismin ağırlığının yönü daima Dünya`nın merkezine doğru gösterilir.
▪ Bir cismin ağırlığı cismin Dünya üzerinde bulunduğu yere göre değişir. Cisim Dünya`nın merkezine yaklaştıkça ağırlık artar, cisim Dünya`nın merkezinden uzaklaştıkça ağırlık azalır.
▪ Dünya, kutuplardan basık olduğu için Dünya`nın kutuplardaki yarıçapı, ekvatordaki yarıçapından küçüktür. Bu nedenle bir cismin kutuplardaki ağırlığı, ekvatordaki ağırlığından daha büyük olur.
▪ Dünya`da deniz kenarından yükseklere çıkıldıkça cismin Dünya`nın merkezine uzaklığı artacağı için ağırlığı azalır.
▪ Dünya`nın tam merkezinde bir cismin ağırlığı sıfırdır.
▪ Uzayda yer çekimi olmadığı için bir cismin uzaydaki ağırlığı sıfırdır.
▪ Dinamometreler, dengelenmemiş olan yer çekimi kuvvetini dengeleyerek bir cismin ağırlığını ölçer.
▪ Yerden belirli bir yükseklikten serbest bırakılan cisimlere sadece yer çekimi kuvveti etki ettiği için cisim dengelenmemiş kuvvetlerin etkisi altında yere düşer. Cisme etki eden yer çekimi kuvvetinin dengelenmesi için cisme yukarı yönde ve yer çekimi kuvveti yani ağırlığı kadar kuvvet uygulanmalıdır.
▪ Dünya`daki kütle çekim kuvveti Ay`daki kütle çekim kuvvetinin yaklaşık 6 katı olduğu için bir cismin Dünya`daki ağırlığı, Ay`daki ağırlığının yaklaşık 6 katıdır. Ay`daki kütle çekim kuvvetine ay çekimi kuvveti denir.
▪ Yer küreyi saran hava tabakası olan atmosfer, yer çekimi kuvvetinden dolayı Dünya`dan ayrılmaz.
▪ Yer çekimi kuvvetinin büyüklüğü, cisimlerin kütlesine göre değişir. Kütlesi büyük olan cisimlere etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğü, kütlesi küçük olan cisimlere etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğünden fazladır.
|
|
|
Sembol
|
|
Birim
|
|
Ağırlık
|
|
G
|
|
Newton (N)
|
|
